D. I. Xashimov, D. A. Axmedov avtomobilning rama va kuzovlarini ishlab

Shtamplarni almashtirish va sozlash
Pressdagi shtamplarni boshqa turdagi detallarni shtamplash 
uchun almashtirish ko‘p vaqt talab qiladi. Masalan, eski turdagi 
presslash liniyalarida, 10 xil detalni shtamplash uchun shtamplarni 
almashtirish va sozlash, jami detallarni tayyorlashga sarflanadigan 
ish vaqtining 15–20 % ini tashkil qilar edi.
Zamonaviy presslarda shtamplarni almashtirish mexanizatsiya- 
lashgan va shtampni almashtirish uchun ko‘p vaqt sarflanmaydi. 
Bundan tashqari, shtampni almashtirish jarayonida press ishni 
davom ettirib turadi.
Hozirgi vaqtda presslar ikkita siljitiladigan stol bilan ta’min- 
lanadi, stollardan biriga o‘rnatilgan shtamp ishlab turadi, ikkinchi 
stol esa pressdan tashqariga siljitib chiqariladi va unga yangi 
detalning shtampi press polzuniga tez mahkamlash uchun maxsus 
plitaga o‘rnatiladi. Detal keraklicha nusxada shtamplangandan 
so‘ng, shtamp o‘zinig stoli bilan birgalikda pressdan siljitib 
chiqariladi va uning o‘rniga iikinchi stolga mahkamlangan yangi 
shtamp o‘rnatiladi.
Shtamplarni almashtirish sxemasi 3.7-rasmda ko‘rsatilgan. 
Shtampni tez almashtirish uchun stolga va uning ikkinchi yarmi 
pressning polzuniga o‘rnatishda tezkor gidravlik mahkamlovchi 
qurilmalardan foydalaniladi.
3.7-rasm. Shtamplarni almashtirish uchun presslarda siljuvchi