D. I. Mendeleyevning eritmalarga oid gidratlar nazariyasi

Suyultirilgan eritmalar. Osmotik va Vant-Goff qonuni.

• Yuqorida aytib o`tilgandek, eritmada erigan modda molekulalari bilan erituvchi molekulalari orasida fizik va ximiyaviy o`zaro ta’sirlar bo`lgani uchun eritmaning xosslari erigan moddaning va toza erituvchining xossalaridan farq qiladi. Buning kontsentratsiyasi yuqori bo`lsa, ergan modda molekulalarining bir-biri bilan o`zaro ta’siri ham kuchli bo`lib, bu ham eritmaning xosslarini anchagina o`zgartirib yuboradi va ularni o`rganish qishinlashadi. Shu sababli eritmalarning ko`p xossalari suyultirilgan eritmalar uchun keltirib chiqarilgan. Suyultirilgan eritmalarda erigan modda zarrachalari orasida erituvchining juda ko`p molekulalari bo`lganligidan bu zarrachalar orasida o`zaro ta’sir shu qadar kuchsizki, u eritmaning xossalariga deyarli ta’sir etmaydi.

Tajribadan olingan ma’lumotlarga ko`ra elektrolitik dissotsilanish sodir bo`lmaydigan suyultirilgan eritmalarda eritma muzlsh temperaturasining pasayishi erigan moddaning molyalь kontsentratsiyasiga proportsionaldir:

• Tajribadan olingan ma’lumotlarga ko`ra elektrolitik dissotsilanish sodir bo`lmaydigan suyultirilgan eritmalarda eritma muzlsh temperaturasining pasayishi erigan moddaning molyalь kontsentratsiyasiga proportsionaldir:
•  
• tm = K * S
•  
• bunda tm - eritma muzlash temperaturasining pasayishi, K - krioskopik konstanta, turli erituvchilar uchun uning qiymatlari jadvallarda beriladi; S - eritmaning molyalь kontsentratsiyasi. Kontsentratsiya S 1000g erituvchida erigan moddaning molь sonlari bilan ifodalanadi. S =1 bo`lganda tm = K, ya’ni koeffitsiyent K 1000g erituvchida eritma molь modda eritilgandagi eritma muzlash temperaturasining pasayishini ko`rsatadi. Shu sababli bu koeffitsiyent erituvchi muzlash temperaturasining molekulyar pasayishi yoki erituvchining krioskopik (grekcha “krios” - sovuq, muz demakdir) konstantasi deyiladi. Konstanta K ning qiymati har qaysi erituvchi uchun o`zgarmas miqdor bo`lib, erigan moddaning tabiatiga bog`liq emas.