Bog'liq D.I. Mendeleyevning eritmalarga oid gidratlar nazariyasi
Eritmanging eng muhim xaraktg`eristg`ikasi uning kontsentratsiyasidir. Eritmaning muayyan miqdordagi erigan modda miqdori eritmaning kontsentratsiya deyiladi. Erigan moddaning miqdori eritmaning massasiga yoki xajmiga nisbatan olinishiga qarab og`irlik yoki xajmiy kontsentratsiya bo`ladi. Eritmaning og`irlik kontsentratsiyasi, odatda, prtsesslarda ifodalanadi yoki eritmaning zichligi bilan beriladi. Masalan, 100 grammida 10 g tuz vaz 90 g suv bor eritma 10% eritma deyiladi.
Eritmanging eng muhim xaraktg`eristg`ikasi uning kontsentratsiyasidir. Eritmaning muayyan miqdordagi erigan modda miqdori eritmaning kontsentratsiya deyiladi. Erigan moddaning miqdori eritmaning massasiga yoki xajmiga nisbatan olinishiga qarab og`irlik yoki xajmiy kontsentratsiya bo`ladi. Eritmaning og`irlik kontsentratsiyasi, odatda, prtsesslarda ifodalanadi yoki eritmaning zichligi bilan beriladi. Masalan, 100 grammida 10 g tuz vaz 90 g suv bor eritma 10% eritma deyiladi.
Erigan moddaning massasi molьlarda yoki 1 l eritmadagi gramm ekvivalentlarda berilganligiga qarab xajmiy kontsntratsiya molyarlik yoki normallik bilan ifodalanadi. Agar 1 l eritmada n molь erigan modda bo`lsa, xajmiy kontsentratsiya S = n/v ga teng. Hajmiy kontsentratsiyasiga titr ham kiradi.
1 sm3 eritmadagi erigan modaning grammlar soni bilan ifodalanadigan vaz erigan modda molekulalarining qutblanganligi katta ta’sir etadi. Qutblanganlik shunday iboratki, ayrim moddalar molekulasida elektr zaryadli notekis taqsimlanganligi sababli molekulaning bmr qismida musbat zaryadlar, ikkinchi qismtida esa manfiy zaryadlar ko`payib qoladi. Molekulaning qutblanganlik darajasini tushuntirish uchun dipolь degan tushuncha kiritiladi. Kattalik jixatidan teng, lekin ishorasi qarama-qarshi bo`lgan va bir-biridan ma’lum l masofada turgan ikki elektr zaryad (ye+ va ye- dan iborat sistema) dipolь deyiladi. Zaryadlar o`lchamining ular orasidagi masofaga ko`paytmasi dipolь moment deyiladi va bilan ishoralanadi:
1 sm3 eritmadagi erigan modaning grammlar soni bilan ifodalanadigan vaz erigan modda molekulalarining qutblanganligi katta ta’sir etadi. Qutblanganlik shunday iboratki, ayrim moddalar molekulasida elektr zaryadli notekis taqsimlanganligi sababli molekulaning bmr qismida musbat zaryadlar, ikkinchi qismtida esa manfiy zaryadlar ko`payib qoladi. Molekulaning qutblanganlik darajasini tushuntirish uchun dipolь degan tushuncha kiritiladi. Kattalik jixatidan teng, lekin ishorasi qarama-qarshi bo`lgan va bir-biridan ma’lum l masofada turgan ikki elektr zaryad (ye+ va ye- dan iborat sistema) dipolь deyiladi. Zaryadlar o`lchamining ular orasidagi masofaga ko`paytmasi dipolь moment deyiladi va bilan ishoralanadi: