D. D. Safarova sport morfologiyasi

1.3. Sport morfologiyasi fanining uslublari
1.  Antropometrik  usuli 
-   odam  tanasining jismoniy  taraqqi- 
yot  darajasini  aniqlash  maqsadida,  inson  gavdasining  shakli 
murakkab  tuzilganligi  sababli  uning  oichovlarini  aniqlashda 
qoilaniladi.  Oichashning  ikki  usuli  farqlanadi  -   total  va  parsial 
oichovlam i  aniqlash. 
Total  o ‘lchovlariga  -
  tananing  massasi, 
uzunligi  va  ko‘krak  qafasining  aylanmasini  oichovlari  kiradi. 
Parsial o ‘lchovlariga -
 tananing tashkil  etuvchi  ayrim qism yoki 
zvenolaming  bo‘yi,  ko‘ndalangi  va  aylanma  ko‘rsatkichlarini 
aniqlashi  kiradi.  Bu  oichovlar  asosida tananing  proporsiyalarini, 
tana  massasini  belgilovchi  tuzimlarining  miqdorini  aniqlash 
imkoniyati yaratiladi.
2.  Somatoskopik  usuli 
-   bu  yaxlit  odam  tanasini  yoki  uni 
tashkil  etuvchi  qismlarini  sirtdan  tekshirish.  Bu  usul  asosida 
ko‘krak qafasining shakli, muskullar va teri osti yog‘  qatlamining 
rivojlanish  darajasini,  umurtqa  pog‘onasining  qiyshiqliklarini, 
tana  konstitutsiyasi  xususiyatlarini  aniqlash  mumkin.  Tibbiyotda 
bu usul 3  y o id a olib boriladi:
a) palpatsiya -  paypaslab ko‘rib o‘rganish y o ii;
b)  perkussiya -  barmoq yoki  bolg‘acha bilan  to‘qillatib  ko‘rib 
aniqlash y o ii;
d)  auskultatsiya — maxsus  eshituv  asboblar  yordamida  eshitib 
ko‘rish yo‘li.
Ko‘rsatilgan  usullar  a’zolaming  sogiom   yoki  kasallangan 
holatini ajratishda katta yordam beradi.