D. D. Safarova sport morfologiyasi

7.6. Tana harakatlarining morfologik ta’rifi.
 
Tana harakatlarining sistematikasi
Tana harakatlari oddiy va murakkab harakatlarga boiinadi.
Oddiy  harakatlarga  o‘zining  qo‘zg‘alish  o‘qi  atrofida  hara- 
katlanuvchi siljima va aylanma harakatlar kiradi.
Ayrim  suyaklar  birikib,  bo‘g‘im  birikma joylardagi  bajarila- 
digan  harakatlar.  Murakkab  harakatlarda  tana  bir  vaqtda  siljima 
va  aylanma  harakatlami  bajaradi.  Murakkab  harakatda  tananing 
hamma harakat a ’zolari bo‘g‘im, boylam va muskullar qatnashadi. 
Harakatlar simmetrik va assimmetrik b o iish i mumkin. Simmetrik 
harakatlarda  tananing  har  ikkala  yarim  tomonlari  bir  vaqtda  bir 
xil harakatlami bajaradi.
Assimmetrik  harakatda  tananing  har  ikkala  yarim  tomonlari 
bir vaqtda har xil harakatlami bajaradi.
Simmetrik va assimmetrik harakatlar siklik va asiklik harakat- 
larga boiinadi, ya’ni vaqti-vaqti bilan qaytariluvchi harakatlar.
150

---

Odam  tanasining  bajaradigan  harakatlari  oddiy  va  murakkab 
harakatlarga  boiinadi.  Oddiy  harakatlar  ayrim  suyaklar  o ‘zaro 
birikish oralig‘ida joylashgan b oiadi.
Murakkab  harakatlami  bajarishda  tananing  harakat  a’zolari 
qatnashadi. Tana harakatlari tirik odamda kuzatib borilganda shu 
harakatlarda  qatnashuvchi  anatomik  preparatlaming  funksiyasi 
birga o‘rganiladi.