D. B. O‘rinbayeva

(Qarang:
Boshqa yo‘nalishlar bo‘yicha mavzular keyingi bo‘limlarda kengroq 
yoritiladi). 
 
GLOSSARIY 
Matnni tahlillashga qaratilgan yo‘nalishlar 
Avtomatik tahrirlash –
KLning asosiy yo‘nalishlaridan biri bo‘lib, matnli 
ma’lumotlarni tuzish, qayta ishlash va tahrir qilish kabi masalalarni o‘rganadi. 
Statistik tadqiqotlar –
KLning yana bir yo‘nalishlaridan biri bo‘lib, til nutqning 
miqdoriy tomonlarini, ularning sifat tomonlari bilan uzviy ravishda bog‘langan holda 
o‘rganadi.
 
Kompyuter leksikografiyasi 
– KLning yo‘nalishlaridan biri bo‘lib, kompyuter 
orqali lug‘at tuzish, lug‘at tuzish prinsiplarini, lug‘atshunoslik ishlarini 
avtomatlashtirish va ixchamlashtirish, bibliografik ma’lumotlarni avtomatik yo‘l 
bilan qidirish va ularga qayta ishlov berish kabi masalalarni o‘rganadi. 
Til o‘rgatishga qaratilgan yo‘nalishlar 
Til 
o‘rgatish 
jarayonini 
kompyuterlashtirish 
– 
bu 
yo‘nalish 
avtomatlashtirilgan o‘qitish jarayonini tashkil qilish maxsus dasturlari va texnik 
qurilmalari joriy qilishni taqozo qiladi. 

---

9 
Mashina tarjimasi 
– KLning yo‘nalishlaridan biri bo‘lib, turli tabiiy tillarni 
tarjima qilish masalalrini o‘rganadi.
 
Mavzu bo‘yicha tayanch tushunchalar:
kompyuter lingvistikasi, amaliy 
tilshunoslik, struktural tilshunoslik, Kompyuter tilshunoslik, hisoblash tilshunosligi, 
qiyosiy tilshunoslik, kompyuter tilshunoslik (mashina tilshunosligi), muloqotni 
kompyuter yordamida qoliplash, syujet strukturasini kompyuter vositasida qoliplash, 
matnni katta hajmdagi matn (gipertekst) darajasida tasavvur etish, axborot – izlanish 
sistemasi, tilning mashina fondi, ma’lumotlar bazasi, mashina tarjimasi, deduktiv va 
induktiv metod, generatsion holat, translatsiya holati, til o‘rgatish jarayonini 
kompyuterlashtirish, lingvistik avtomat, elektron darslik, avtomatik tahrirlash, sintez 
va analiz qilish, sintaktik analiz, leksik analiz, statistik tadqiqotlar, kompyuter 
leksikografiyasi, semantik belgi, morfologik zona, sintagmatik zona, tezaurus.