D. A. Mamatqulov bolalar anatomiyasi va fiziologiyasi asoslari


Qo„l va oyoq suyaklarining yoshga bog„liq xususiyatlari



Download 3,07 Mb.
Pdf ko'rish
bet40/187
Sana29.12.2021
Hajmi3,07 Mb.
#82154
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   187
Bog'liq
Bolalar anatomiyasi

Qo„l va oyoq suyaklarining yoshga bog„liq xususiyatlari. 
Oyoqlar  homila  hayotining  4-haftasi  oxirida  homilaning  ventral  va  dorsal 
qismlari chegarasida hosil bo‗lgan yon bolishlar (kurtaklar) shaklida paydo bo‗ladi. 
6-haftaning  boshida  bu  kurtaklarning  uchlari  kengayib,  ularning  yuzasida 
barmoqlarning  birlamchi  belgilari  paydo  bo‗ladi.  Kurtak  bo‗yiga  o‗sib  avval 
boldir,  so‗ngra  son  belgilari  paydo  bo‗ladi.  6-haftaning  oxirida  oyoq  kurtaklarida 
oyoq  kafti,  boldir,  son  va  chanoq  suyaklarining  mezenxima  qatlamlari  aniq 
bilinadi.  Homila  hayotining  8-haftasida  bu  mezenxima  to‗qimasi  qattiqlashib 
tog‗ayga aylanadi. Oyoq suyaklarining hammasi taraqqiyotning uch davrini o‗tadi. 
Bu suyaklarni diafizlari ona qornidagi davrda suyaklansalar, epifizlari va apofizlari 
bola  tug‗ilganidan  keyin  suyaklanadilar.  Bu  suyaklarning  o‗sishi  bitta  epifiz 
hisobiga bo‗ladi. Yangi tuhg‗ilgan bola oyog‗ida ham chanoq kamari va oyoqning 
erkin  qismlari  bo‗ladi.  Ularning tuzilishi har xil  yoshlarda o‗ziga xos xususiyatga 


45 
 
ega bo‗ladi. Yangi tug‗ilgan bola oyog‗i nisbatan qisqa. Ularning oyoq kafti uzun, 
son qismi qisqa. Yoshga qarab oyoqning qismlari har xil tezlikda o‗sadi. Balog‗at 
davrida son qismi yangi tug‗ilgan bolaga nisbatan 4,5 marta o‗ssa, boldir 3,7, oyoq 
kafti esa 3 marta kattalashadi.  
O‗mrov suyagi  ontogenezda kam  o‗zgargan.  Yangi  tug‗ilgan  bolada  o‗mrov 
suyagining to‗shga birikkan uchi tog‗aydan, qolgan qismi suyakdan iborat. 20 - 25 
yoshda tog‗ay qismi  ham suyakka aylanib, umumiy suyakka birikadi. Bu yoshda 
o‗mrov,  yelka,  kurak  suyaklari  butunlay  suyakka  aylanib  bo‗ladi.  Bilak-tirsak 
suyaklari  21-25  yoshda,  kaft  usti  suyaklari  10  -  13  yoshda,  kaft  suyaklari  12 
yoshda,  barmoq  falangalari  9  -  1  yoshda  suyakka  aylanadi.  Maktabdagi  ta‘lim-
tarbiya  ishlarida  bolalar  tanasi  suyaklarining  rivojlanish  xususiyatlari  e‘tiborga 
olinishi kerak. 
Yangi  tug‗ilgan  bolada  oyoq  suyaklari  shakli  bir-biri  bilan  birikishi  va 
tuzilishiga  ko‗ra,  kattalarning  chanoq  va  oyoq  suyaklaridan  farq  qiladi.  Bola  3 
yoshigacha  chanoq  suyaklari  juda  tez  o‗sadi.  14-16  yoshida  qovuq,  yonbosh  va 
quymich  suyaklari  suyak  yordamida  bir-biriga  birikib  ketadi.  Oyoqdagi  suyaklar 
odamning turli yoshida masalan, chanoq 20 - 25 yoshda, son, katta, kichik boldir 
suyaklari  20  -  24  yoshda,  tovon  suyaklari  17  -21  yoshda,  ayollarda  esa  14  -19 
yoshda,  falangalar  erkaklarda  15  -21  yoshda,  ayollarda  13  -17  yoshda  suyakka 
aylanadi.                         
KALLA SUYAGI 
Kalla  suyagi 23 ta suyakning qo‗shilishidan hosil bo‗lgan.. Kalla suyagi miya 
qutisi suyaklari va yuz suyaklariga bo‗linadi. 
Miya  qutisi  suyaklari  ensa  (1  ta),  chakka  (2  ta),  peshana  (1  ta),  tepa  (2  ta), 
asosiy  (1  ta)  va  g‗alvirsimon  (1  ta)  suyaklar;  yuz  suyaklari  yuqori  jag‗  (2  ta), 
yonoq (2 ta), burun (2 ta), ko‗z yosh (2 ta), pastki burun chanog‗i (2 ta), tanglay (2 
ta), pastki jag‗ (1 ta), dimog‗ (1 ta) va til osti (1 ta) suyaklaridan iborat. 


46 
 

Download 3,07 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   187




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish