Çolpan’in köŞe yazilari (İnceleme-metiN)

2.2.3.11.
 
 Baba, Oğul Sanatkârlar (1936) 
Çolpan’ın kaleme aldığı bu yazı, “Gulistån” [Gülistan] dergisinin 1936 yılı 1. 
sayısında “Çolpan” imzası ile basılmıştır. Daha sonra “Ädäbiyåt Nädir?” [Edebiyat 
Nedir?]
makaleler toplamında tekrar neşredilmiştir.
Çolpan yazsına Harezm’in eski tarihinden bilgiler vererek başlamıştır. İnkılaptan 
önce insanların Harezm hakkında pek de bir şey bilmediğini yazan Çolpan, insanların 
Harezm’i tanımasında İnkılabın önemli bir etken olduğundan bahsetmiştir. Çolpan eski 
yıllarda Harezm’in başkenti olan Hive’de Kurban Ağabey adlı bir marangozun yaşadığını 
ve onun da Metyakub adından bir oğlu olduğunu aktarır. Çolpan bu yazıda Metyakub’un 
yeteneğinin babası Kurban Ağabey tarafından fark edilmesiyle sanata yöneldiğini ve 
dönemin çok bilinen sanatkârlarından biri olduğunu uzun uzun yazmıştır. Çolpan daha 
sonra Metyakub Harratov’un oğlu olan Metyusuf Harratov hakkında da geniş bilgiler 
vermiştir. Çolpan’ın kaleme aldığı bu yazı adeta Metyakub Harratov ve Metyusuf 
Harratov’un biyografisi niteliğindedir. Onların eğitim ve sanat hayatlarıyla ilgili çok 
geniş bilgiler içermektedir.
1867-1939 yılları arasından yaşamış olan Metyakub Harratov, tanbur, dutar ve 
gıccak gibi enstrümanlar çalan halk çalgıcısı, nağmeci ve hattattır. Metyakub Harratov, 
Muhammad Rahim Han sarayında çalgıcı ve nağmecilere hocalık da yapmıştır. 
Metyakub Harratov’un oğlu Metyusuf Harratov da babası gibi bir çalgıdır. Şarkıcı, 
bestekâr ve şair gibi vasıflara da sahip olan Metyusuf, “Çåkär” mahlasını kullanmıştır.
2.2.3.12.
 
 Üveysi (1936) 
Bu makale “Yorqin Turmush” [Parlak Hayat] dergisinin 1936 yılı 4-5 birleşik 
sayısında yayımlanmıştır.

---

95 
Çolpan ilk olarak klasik makamlar arasında en çok yayılan ve bilinenin “Irak” 
ezgisi olduğuna, Buhara’nın şeşmakamcı usta sanatçıları tarafından çok söylendiğine 
değinir. “Irak” ezgisinin tiyatro sahnesinde ilk olarak “Halime” adlı oyunda 
duyulduğundan bahseden Çolpan, “Halime”nin önceki versiyonunda “Irak” ezgisinin 
olmadığını, sonra piyes üzerinde bir süre çalışıldıktan sonra Halime’nin aryası olarak 
sahnelendiğini belirtir. Bu oyunla birlikte “Irak” ezgisinin çok beğenildiğini ve kültürün 
bir parçası olduğunu da ekler. Çolpan’ın bu yazısı “Irak” ezgisiyle gazeller yazan Cihan 
Hanım yani Üveysi hakkındadır. Cihan Hanım, Umarhan sarayında Han’ın başkanlık 
ettiği birkaç şair olduğunu ve onların sık sık toplanıp istişare yaptıklarını duyduktan 
sonra, o şairler meclisine girme hevesine düşmüş ve meclise girmek için akıl almaz bir 
oyun çevirmiştir. Çolpan bu yazıda yaşanan bu olayı kaleme almıştır. Çolpan ayrıca 
Cihan Hatun’un “Kerbelaname” adlı bir eseri, bir “Divan”ı ve Umarhan’ın oğlu olan 
Muhammet Ali Han’a ithaf edilen “Çin Seferi” adlı bir eseri olduğunu da yazar.