Çolpan’in köŞe yazilari (İnceleme-metiN)

FIKRATNING QABRINDA
Deydilarki, essiz qolan tirbangda 
Vahshiy gullar ochmish, ko‘rmaya keldim; 
U bog‘ jannating hokina banda, 
Hasrat-la yuzimni surmaya keldim! 
Deydilarki, senga amal bog‘layan 
Qabringda diz cho‘kub bir dam og‘layon 
Bir murod o‘lurmish, banda bir zamon 
Og‘layub muroda ermaya keldim! 

---

301 
Shu hijron yilining so‘ng bahorinda 
Cholalar titragan chamanzorinda 
Kun bug‘mazdi banda mozoringda, 
Motam chechaklari dermaya keldim! 
Seni ongdim butun g‘am chekanlar-la 
Ishq haq o‘g‘rinda yosh do‘kanlar-la 
Sorig‘incha vayron shu deganlar-la 
Toshingga bir chalang urmaya keldim! 
Yoding o‘lum kabi bir sir mubham 
Nash’a shu dolli bu his ism. 
Ruhimda na fusun aylading ilhom 
Bu kun senga ko‘ngul vermaya keldim!
Shunday qilib, ulug‘ bir shoir dunyodan ketdi. Uni bilganlar yig‘lab qoldilar, 
bilmaganlar — yana ilgariday. 
Dunyoning vahshatlari bo‘lsa yana hamon davom etmakda, mazlumlar inqilobigina 
nihoyat bermasa boshqa majot ko‘rilmaydir. 
Rohat, mas’ud yot qabringda ey ulug‘ pir!.. 
________________ 
Marhum Tavfiq Fikrat. 
— «Ishtirokiyun» gazetasining 1920 yil 10 yanvar sonida 
bosilgan. 
Tavfiq Fikrat
 
(1867—1915) — turk shoiri, jurnalist. Asarlari 1894 yildan chop etila 
boshlagan. O‘sha vaqtda adabny markaz vazifasini o‘tagan «Sarvati funun» («Bilimlar 
xazinasi») jurnali uning muharrirligida chiqib turgan. 1908 yil inqilobi Tavfiq Fikratning 
idealiga mos kelmagan, jurnalistikadan yiroqlashgan. 
«Rubobi shikasta»
 
— shoirning 1899 yilda nashr qilingan she’riy to‘plami. 
«Tarixi qadim»
 
— shoirning falsafiy-ijtimoiy qarashlarini ifodalovchi dostoni. 

---

302 
Tashir
 
— sehrlamoq, bo‘ysundirmoq. 
«Madaniyat urushi»
 
— biz Birinchi jahon urushi deb ataydigan urush Turkistonda 
chiqqan gazetalarda «Evropa muhorabasi» deb yuritilgan. Cho‘lpon «madaniyat urushi» 
deya urushni qo‘zg‘agan «madaniyatlilar»ga achchiq kinoya qiladi. 
«O‘lim mashinasining eng tezlagan» vaqti
 
— Birinchi jahon urushi avj pallasiga 
kirgan vaqt, obrazli ifoda. Tavfiq Fikrat urush ayni qizigan 1915 yilda vafot etgan.