Collegium humanum varshava menejment universiteti andijon filiali psixologiya

 
4.3.1. Diqqatning mohiyati 
xususiyatlari bilan tanishadilar. Navbatdagi, psixik rivojlanishning yuqori 
darajalarida bolalar oz fursatda va ortiqcha harakatlarsiz idrok ob‘ektlarining 
ma‘lum xossalarini tanib olish, shu xossalar asosida ularni bir-biridan farqlash 
layoqatiga ega bo‗ladilar. 
Idrok rivojlanishining muhim sharti 
mehnat
dir, u bolalarda ijtimoiy foydali 
mehnat shaklida, masalan, uydagi vazifalarini bajarish bo‗yicha, shuningdek, 
chizish, yasash, musiqa, o‗qish va boshqalar bilan shug‗ullanishda namoyon 
bo‗ladi. Bola uchun o‗yinda qatnashish ham ahamiyatlidir. 
Katta odam bilan solishtirganda, yosh bola idrokining xususiyatlari qanday va 
ular nimada namoyon bo‗ladi? Avvalambor, bola jismlarning fazoviy xossalarini 
baholashda juda ko‗p xatoliklarga yo‗l qo‗yadi. Bolalarda, hatto, ko‗z bilan chiziqli 
chamalsh kattalarnikiga qaraganda yaxshi rivojlanmagan. Masalan, chiziq 
uzunligini idrok qilishda bolaning xatolari, katta odamnikiga qaraganda, taxminan 
besh marta ko‗p bo‗lishi mumkin. Vaqt idroki yana ham ko‗proq qiyinchilik 
tug‗diradi. Bola «ertaga», «kecha», «oldin» va «kechroq» kabi tushunchalarni juda 
qiyinchilik bilan egallaydi. Bolalar jismlar tasvirini idrok qilishda ham 
qiyinchiliklarga duch keladi. SHunday qilib, bola idrokining o‗ziga xos 
xususiyatlari bola bilimining etishmasligi va unchalik katta bo‗lmagan amaliy 
tajriba bilan belgilanadi. Vaqt o‗tishi bilan bu muammolar bartaraf etiladi va katta 
maktab yoshiga kelib, bolalar idroki katta odam idrokidan sira farq qilmay qoladi. 
 
Diqqat psixologik noyob hodisa bo‗lib, 
hozirgacha ruhshunoslar u haqda yagona 
fikrga ega emaslar. ba‘zi bir mualliflarning 
fikriga ko‗ra, diqqat istalgan psixik jarayonda u yoki bu darajada ishtirok etganligi 
sababli, mustaqil hodisa sifatida o‗rganilishi mumkin emas. boshqalar esa 
diqqatning psixik jarayon sifatida mustaqilligini yoqlaydilar.
Bundan tashqari, diqqatning psixik hodisalarning qaysi sinfiga tegishliligi 
haqida ham turli fikrlar mavjud. ba‘zilarning ta‘kidlashiga ko‗ra, diqqat – bu psixik 
bilish jarayoni. boshqalar diqqat har bir faoliyatning zarur sharti ekanligiga, 
diqqatning o‗zi esa ma‘lum iroda kuchlarining ifodalanishini talab etishiga 
asoslangan holda, diqqatni iroda va insonning faoliyati bilan bog‗laydilar.[1] 
Diqqat hodisasini tushuntirishning murakkabligi, uning «toza» ko‗rinishda 
uchramasligidan iborat. diqqat o‗zining bilish mazmuniga ega emas, u faqat 
boshqa bilish jarayonlari faoliyatiga xizmat ko‗rsatadi. shuning uchun diqqatni 
bilish jarayonlarining o‗sish xususiyatlarini xarakterlovchi holat, psixofiziologik 
jarayon sifatida o‗rganish zarur. diqqat o‗zi nima? 
Diqqat
– bu psixik faoliyatning biror-bir ma‘lum narsaga yo‗nalganligi va 
jamlanganligi. bu hayvonlar, shuningdek, inson diqqatlarining umumiy ta‘rifi. 

---

164 
insonga nisbatan 
diqqat
ni ma‘lum ob‘ektlarga inson diqqatining, bir vaqtning 
o‗zida boshqa ob‘ektlardan chalg‗igan holda, yo‗nalganligi va jamlanganligi 
sifatida o‗rganish mumkin. bu ta‘rifdan diqqatning ahamiyatga molik belgilari 
uning yo‗nalganligi va jamlanganligidan iborat ekanligi kelib chiqadi. 
Psixik faoliyatning