Цитология эмбриология проф. Қ. Р. Тўхтаев таҳрири остида


эндосомал бўлма (компартмент)



Download 8,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/393
Sana12.06.2022
Hajmi8,88 Mb.
#659731
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   393
Bog'liq
2 5235723609527289419

эндосомал бўлма (компартмент) 
томон сурилади. Ҳужайра юзасига яқин 
жойлашиши 
(илк эндосома)
ѐки цитозолда чуқурроқ жойлашишига 
(кеч 
эндосома)
қараб транспорт пуфакчаларининг динамикадаги турли 
ўлчамлари, шакли ва таркиби юзага келади. Барча эндосомаларнинг 
мембранаси АТФ энергиясини сақлайди. Эндосомалар ичидаги молекулалар
(лиганд-рецептор комплекслари) тақдири турлича бўлиши мумкин. Рецептор 
ва лигандлар аввал кечки эндосомаларга, сўнг парчаланиш учун 
лизосомаларга ўтиши мумкин. Эндосомадаги рецептор ўз лигандидан 
ажралгандан сўнг, яна ҳужайра мембранасига қайтиб келиши ва қайтадан 
ишлатилиши 
мумкин 
(рециркуляция). 
Масалан, 
паст 
зичликдаги 
липопротеинларнинг рецепторлари бир неча маротаба ишлатилиши мумкин. 
Лигандлар ҳам ҳужайрада ўз вазифасини ўтагач, яна ташқи муҳитга қайтиб, 
қайта ишлатилиши мумкин. 
Илк эндосомаларнинг
асосий вазифаси 
эндоцитоз йўли билан кирган оқсилларни саралаш ва қайта ишлаш 
ҳисобланади. Эндоцитоз пуфакчаларининг, яъни илк эндосомаларнинг, 
кўпчилиги рецепторлар ва лиганддан озод бўлгач, яна ҳужайра мембранасига 
қайтиб, плазмолемма билан бирлашиб кетиши мумкин. Аммо уларнинг 
анчагина қисми ҳужайра цитоплазмасига янада чуқурроқ ботиб кириб, Голжи 
комплекси ва эндоплазматик тўр компонентлари билан алоқа қилади. 
Натижада эндосоманинг кимѐвий таркиби ўзгаради, ички муҳити суст 
кислотали (pH < 6.0) бўлади. Бундай эндосомалар 
кеч эндосомалар
деб 
аталади ва уларга лизосома ҳосил бўлишининг илк босқичи 
(прелизосома)
сифатида ҳам қаралади. Кеч эндосомалар Голжи комплексига ўтиб, 
ферментлар билан бойиши ва ҳақиқий лизосомаларга айланиши ѐки шу 
ердаги янги ҳосил бўлган лизосомалар билан бирлашиши мумкин.


54 
Расм 2.4. Экзоцитоз ва эндоцитоз жараѐнларининг схематик тарзда 
кўриниши. 
Кўпгина моддалар ва макромолекулалар (ўсиш омиллари, баъзи токсинлар ва 
вируслар)

Download 8,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   393




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish