Цитология эмбриология проф. Қ. Р. Тўхтаев таҳрири остида



Download 8,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet16/393
Sana12.06.2022
Hajmi8,88 Mb.
#659731
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   393
Bog'liq
2 5235723609527289419

Цитоскелет
цитоплазманинг структур компоненти бўлибҳисобланади. 
Цитоскелет ҳужайрада асосан мембранасиз органеллалар – микронайчалар, 
актин ва оралиқ филаментлардан иборат мураккаб тўр ҳосил қилиб 
жойлашади. Цитоскелет таркибига кирувчи структур оқсиллар ҳужайранинг 
шаклини сақлаб туришни таъминлайди, ҳамда органеллалар ва 
цитоплазматик пуфакчаларнинг ҳаракатида муҳим рол ўйнайди. Ушбу 
оқсиллар яхлит ҳужайранинг ҳаракатида ҳам фаол иштирок этади.
Цитозол цитоскелет билан биргаликда цитоплазманинг асосини 
ташкил этиб, ушбу асосда 
органеллалар
ва 
киритмалар
жойлашади. 
Киритмалар
одатда ҳужайранинг муваққат компонентлари бўлиб, 
карбонсув, ѐғ, оқсил ва пигмент бирикмаларнинг тўпламларидир. Ҳужайрада 
улар липид томчилари, гликоген, оқсил ѐки пигмент доначалари шаклида 
кўринади. Улар ҳужайранинг доимий бўлмаган тузилмалари бўлиб, одатда 
мембрана билан қопланмаган. Киритмалар йўқолиб кетиши ва яна янгидан 
пайдо бўлиши мумкин, уларнинг миқдори ва тузилиши ҳужайранинг 
функционал ҳолатига қараб турлича бўлади. Киритмалардан фарқли ўлароқ 
органеллалар
(«жажжи ѐки миниатюр органлар», олдинги номи органоид – 
«органга ўхшаш» ) ҳужайраларнинг доимий компонентлари бўлиб, унинг 
ҳаѐт фаолиятида жуда муҳим ўрин тутади. Ҳақиқатан ҳам агар биз 
ҳужайрани яхлит организм сифатида қабул қилсак, органеллаларни унинг 
миниатюр органлари деб ҳисоблаш мумкин. Жойлашиши ва функционал 
хусусиятларига кўра умумий ва махсус органеллалар ажратилади. Умумий 
органеллалар деярли барча ҳужайраларда бўлади. Махсус органеллалар эса 
фақат маълум турдаги ҳужайраларда учраб, уларда специфик функцияни 
бажаради. Масалан, мушак толаларидаги миофибриллар, нафас йўли 


40 
ҳужайраларидаги киприкчалар, сперматозоидлардаги хивчин ва ҳоказо. 
Бироқ, шуни назарда тутиш керакки, барча махсус органеллаларнинг асосини 
кимѐвий таркиби, сони, тузилиши ва жойлашиши бўйича ўзига хос 
хусусиятларга эга бўлган умумий органеллалар (

Download 8,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   393




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish