Цитология эмбриология проф. Қ. Р. Тўхтаев таҳрири остида



Download 8,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet11/393
Sana12.06.2022
Hajmi8,88 Mb.
#659731
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   393
Bog'liq
2 5235723609527289419

«ҳужайра патологияси»
яратилишига асос бўлиб хизмат қилди. Бу 
таълимотга асосан барча касалликлар ҳужайралар тузилишининг 
ўзгаришлари билан боғлиқ деб таъкидланади. Ҳужайра патологияси турли 
касалликларнинг келиб чиқиш механизмларини очиб берди ва шу 
билан назарий ва клиник тиббиѐтнинг негизини ташкил этди.
Р.Вирховнинг яна бир буюк хизматларидан шуки, у Т.Шванн ва М.Шлейден 
фикрларига қарама-қарши ўлароқ, ҳужайралар қандайдир бир структурасиз 
тирик тузилмадан (цитобластемадан) эмас, балки фақат олдиндан мавжуд 
бўлган ҳужайралардан ҳосил бўлади деган фикрни олдинга сурди. Унинг 
«
omnis cellula е cellula
» , яъни, ҳар бир «
ҳужайра ҳужайрадан
» деган 
ибораси биологиянинг кейинги ривожланишига туртки бўлди. Ҳозирги 
вақтда ҳужайралар мавжуд ҳужайранинг бўлиниши натижасида ҳосил 
бўлади, деган хулоса биологиянинг асосий хулосаларидан бири 
ҳисобланади. Р.Вирховнинг 
ҳужайрадан ташқарида ҳаѐт йўқ
деган 
ибораси ҳозирги кунгача ўз қадрини йўқотмаган. 
Ҳужайра назариясиниг асосий қоидалари қуйидагилардан иборатдир: 
1. Ҳужайра тирик мавжудотнинг энг кичик бирлигидир.
Ўзини 
қайтадан тиклаш (репродукция), энергиядан фойдаланиш ва уни 
трансформация қилиш, метаболизм, сезгирлик ва ўзгарувчанлик, шароитга 
мослашиш – буларнинг бари тириклик белгиларидир. Ушбу белгиларни илк 
бор фақатгина ҳужайрада кўриш мумкин. Айнан ҳужайрагина тирикликнинг 
барча хусусиятларини ўзида мужассамлаштирган энг кичик бирликдир. 
Ҳужайранинг алоҳида ажратилган қисмлари (компонентлари) эса, масалан, 
ядро ѐки органеллалар, ушбу хусусиятларни намоѐн этишга ожизлар. 


33 
Ҳужайрадан ажратилгандан сўнг улар ўз-ўзини сақлаб қолиш ва янгидан 
ҳосил бўлиш хусусиятларини йўқотадилар. Бундан фарқли ўлароқ кўпгина 
ҳужайралар, ҳатто кўп ҳужайрали организмдан ажратиб олинган бўлсада, 
тегишли муҳитда ўзида модда алмашинуви, репродукция каби бир қатор 
тириклик белгиларини сақлаб қоладилар.

Download 8,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   393




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish