Цитология эмбриология проф. Қ. Р. Тўхтаев таҳрири остида

Мия ўзаги ѐки стволи 
Мия ўзаги таркибига узунчоқ мия, кўприк, мияча ҳамда ўрта ва оралиқ 
мияларнинг тузилмалари киради. У оқ моддадан ва унинг турли соҳаларида 
жойлашган нейронлар тўплами бўлган кулранг модда оролчалари – 
ядролардан иборат. Кулранг модданинг барча ядролари фаолиятига кўра 
ҳаракатлантирувчи, 
сезувчи 
ва 
ассоциатив 
гуруҳларга 
бўлинган 
мультиполяр нейронлардан ташкил топган. Мия ўзагининг мукаммал 
тузилиши ва ўтказувчи йўллари нормал анатомия ва неврология курсларида 

---

345 
батафсил баѐн қилинган. Мия ўзагида калла нервларининг ядролари ва 
оралиқ (ўзгартирувчи) ядролар фарқ қилинади. 
Калла нервлари ядроларига узунчоқ миянинг тил ости, қўшимча, 
адашган, тил-ютқин, даҳлиз-чиғаноқ нервларининг, кўприкнинг юз ва уч 
бошли нервларининг ядролари киради. Оралиқ ядроларга узунчоқ миянинг 
пастки қўшимча медиал ва орқа қўшимча олива ядролари; кўприкнинг 
юқори олива ядроси, трапециясимон тана ядроси, латерал илмоқ ядро; 
миячанинг тишсимон ядроси, пўкаксимон ядроси, чодирнинг ядроси, 
шарсимон ядроси; ўрта миянинг қизил ядроси ва бошқалар киради.
Узунчоқ мия
. Узунчоқ мияда, аксарият, унинг IV қоринчанинг тубини 
ҳосил қилувчи дорсал қисмида, юқорида санаб ўтилган сезувчи ва 
ҳаракатлантирувчи калла нервларининг ядролари жойлашган. Оралиқ 
ядролардан пастки оливаларни айтиб ўтиш лозим. Улар аксонлари мияча ва 
кўрув дўмбоғининг нейронлари билан синаптик боғланишлар ҳосил қилувчи 
йирик мультиполяр нерв ҳужайралари тутади. Пастки оливаларга мияча, 
қизил ядро, ретикуляр формация ва орқа миядан толалар келади, улар билан 
пастки олива нейронлари ўзига хос толалар орқали боғланган. Узунчоқ 
миянинг марказий қисмида бош миянинг муҳим координация аппарати – 
ретикуляр формация (тўрсимон тузилма) жойлашади.