Chorva, parranda va baliq mahsulotlarini yetishtirish, qayta ishlash

Baliqlarni muzlatish usullari. Baliqlami muzlatish ulaming sifati buzilishidan saqlash hisoblanadi. Baliqlar butunligicha, nimtalangan va file holida muzlatiladi. Kuzatuvlardan maTum boTishicha, baliqlar -18°C dan past haroratda muzlatilsa ta’mi, sifati va to‘yimdorlik qiymatini uzoq vaqtgacha saqlab qolar ekan. Umuman, muzlagan baliqlaming sifati xom ashyoning holatiga, muzlatish jarayonining jadalligiga, usuliga, hamda uni saqlash sharoitlariga bogTiq.
Baliqlami muzlatishda quruq, ho‘1 va muz-tuz aralashmasidan foydalaniladi.
Quruq muzlatish -23°C da, namligi 90-95 foiz boTgan, sovuq xonalarda sovutish kameralarida bajariladi. Mayda baliqlar sinklangan temir listlarda 13 sm qalinlikda muzlatiladi. Yirik baliqlar bir-biriga tegmagan holda bir qator holda terilib muzlatiladi. Agar baliqlar -15°C dan past haroratda tabiiy holda
196



muzlatilsa, ulaming suzg‘ich qanotlari va jabra qop- qoqchalari ochiq holda qotib qoladi. Jabra bargchalari och qizg‘ish rangga aylanadi. Baliq tarkibidagi bar- cha oziqaviy moddalar saqlanib qoladi. Agar baliq yaxshilab yuvilmagan bo‘lsa, uning yuza qismidagi shilliq oqarib ketadi va u baliqning tashqi ko'rinishini yomonlashtiradi. Baliqlar sun’iy holda qumq muzla- tilganda baliqning ustidagi shilliqlar yuvib yo‘qotiladi, ayrim turlarining ichak-chavaqlari ham olib tashlanadi. Quruq sun'iy holda muzlatilgan baliqning usti toza, tabiiy rangda, tanasining shakli to‘g‘ri saqlangan, suzg‘ich qanotlari va jabra qopqoqchalari tanasiga yopishgan holda bo‘ladi. Bu usulda baliqlar odatda donalab yoki sochilgan holda muzlatiladi.
Ho‘l usulda muzlatish - muzlatgich yordamida sovutilgan namakobga joylashdan iborat. Bunda baliq bevosita sovutuvchi namakobga (kontakt usulda) yoki namakob tegmasligi uchun maxsus idishlarga (kontaktsiz usulda) joylanishi talab etiladi. Kontakt usulda muzlatishda baliqlar ikki marta yuviladi. Bi- rinchi marta muzlatish oldidan (ustidagi shillig‘ini yo'qotish uchun) va ikkinchi marta muzlatilgandan so‘ng (ustidan namakoblami yo‘qotish uchun) yuviladi. Shunga qaramasdan, bu usulda muzlatilgan baliqlaming usti, ayniqsa, qomining yupqa qismi birozgina tuzlanib qolishi natijasida qisman bo‘lsa-da biroz xiralashib qoladi. Mayda baliqlar ko‘pincha maxsus qoliplarda blok shaklida, filelar briket shaklda bo‘ladi. Baliq fi- lesi baliqlardan tayyorlangan chala tayyor mahsulot hisoblanib, ulami muzlatish texnologiyasi yuqorida bayon qilingan talablar asosida bajariladi.