|
Xulosa o‘rnida
B unday qo‘zg‘olonlar mamlakat hukumati tomonidan qabul qilinadigan noto‘g‘ri qarorlarning natijasi ham bo‘lishi mumkin. Jumladan, yosh rus olimi Vladimir Xavkin 1892-yilda Paster institutida vabo epidemiyasiga qarshi vaksina ishlab chiqib, uni sinab ko‘rish maqsadida Chor hukumatiga murojaat qiladi. Ammo Rossiya bu taklifni rad etadi. Rad etishining sababi esa gigiyenachilar va bakteriologlar o‘rtasidagi kelishmovchilik deb hisoblanadi.
Toshkent. Eski shahar bosh ko'chasi.
Rossiyalik gigiyenachilar Pasterning tadqiqotlari Rossiyaning sog‘liqni saqlash tizimidagi islohotlariga soya solishidan xavfsirar edi. Xavkin ixtirolaridan Buyuk Britaniya yaxshigina foydalandi. Keyinchalik u Hindistonda ham bir vaksina amaliyotlarida ishtirok etdi. (HUTCHINSON J. F., Tsarist Russia and the Bacteriological Revolution, Journal of the History of Medicine and Allied Sciences, 1985, n°40, pp. 420-439). Rossiya ham Buyuk Britaniya kabi yo‘l tutishi mumkin edi. Ko‘pincha Markaziy Osiyodagi rus boshqaruv tizimi Hindistondagi ingliz boshqaruv tizimi bilan solishtiriladi. Sababi ikki imperialistik davlat XIX asrda Markaziy Osiyoda hukmronlikni qo‘lga olish uchun o‘zaro kurash olib borgan.
Xalq uchun qiyin bo‘lgan epidemik vaziyatlar mustamlakachi hukumatning mustamlaka aholiga nisbatan munosabatlarining asl qiyofasini ochib berishda yaxshigina vosita bo‘lib xizmat qildi. Chor ma’muriyati epidemiya paytida majburiy, eski tajribaga asoslangan choralar o‘rniga zamonaviy tibbiyot yutuqlaridan foydalanganida, to‘g‘ri qarorlar qabul qilganida mahalliy aholi uchun ham tibbiy xizmatni joriy qilishda sustkashlikka yo‘l qo‘yishda “Vabo isyoni” yuz bermasligi mumkin edi.
XULOSA
1817 yilda Rossiya imperiyasi uchun Kavkaz urushi boshlandi, u 50 yil davom etdi. Kavkaz uzoq vaqtdan beri Rossiya o'z ta'sirini kengaytirmoqchi bo'lgan mintaqa bo'lib kelgan va Aleksandr I bu urushga qaror qildi. Bu urushni uchta rus imperatori tutdi: Aleksandr 1, Nikolay 1 va Aleksandr 2. Natijada Rossiya g'alaba qozondi.
1817-1864 yillardagi Kavkaz urushi juda katta voqea bo'lib, u 6 ta asosiy bosqichga bo'lingan, ular quyidagi jadvalda muhokama qilinadi.
Imom Shomilning "yorqin" davri (1799-1871). Har ikki tomonning turli muvaffaqiyatlari bilan harbiy harakatlar. Checheniston va Dog'iston yerlarini o'z ichiga olgan Shomil tomonidan imomlikning yaratilishi. Urushayotgan tomonlar o'rtasidagi faol harbiy harakatlar. 1859 yil 25 avgust - General A.I.Baryatinskiy qo'shinlari tomonidan Gunib qishlog'ida Shomilning qo'lga olinishi.
|
Tog'lilarning qarshiligini yakuniy bostirish
|
Rossiyaning Kavkazdagi kuchini tasdiqlash;
Bosib olingan hududlarning slavyan xalqlari tomonidan joylashtirilishi;
Sharqda Rossiya ta'sirining kengayishi.
|
Checheniston, Tog'li Dog'iston va Shimoliy-G'arbiy Kavkazning Rossiyaga qo'shilishi bilan bog'liq bo'lgan 1817 - 1864 yillardagi harbiy harakatlar Rossiya tarixida Kavkaz urushi deb ataladi.
Rossiya, Turkiya va Eron bilan bir vaqtda Angliya, Fransiya va boshqa G'arb davlatlari rag'batlantirib, bu mintaqaga kirishga harakat qildilar. Kartli va Kaxetiyani qo'shib olish to'g'risidagi manifest imzolangandan so'ng (1800-1801) Rossiya Kavkazda yer yig'ish bilan shug'ullandi. Gruziyaning (1801 - 1810) Ozarbayjonning (1803 - 1813) izchil birlashuvi mavjud edi, ammo ularning hududlari Rossiyadan Checheniston, tog'li Dog'iston va Shimoliy-G'arbiy Kavkaz erlari bilan ajralib turardi, ularda jangari tog'li xalqlar yashagan. chiziqlar , Transkavkaz bilan aloqalarga xalaqit berdi. Shu sababli, 19-asr boshlariga kelib, bu hududlarni anneksiya qilish Rossiya uchun eng muhim vazifalardan biriga aylanadi.
Tarixshunoslik Kavkaz urushi
Foydalanilgan adabiyotlar
Karimov I. O‘zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, mafkura. 1-jild. Т.,
« 0 ‘zbekiston», 1996.
Karimov I. Bizdan ozod va obod Vatan qolsin. 2-jild. Т., « 0 ‘zbekiston»,
1996.
Karimov I. Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir. 3-jild. Т., « 0 ‘zbekiston»,
1996.
Karimov I. Bunyodkorlik yo‘lidan. 4-jild. Т., « 0 ‘zbekiston», 1996.
Karimov I. Yangicha fikrlash va ishlash - davr talabi. 5-jild. Т.,
« 0 ‘zbekiston», 1997.
Karimov I. Xavfsizlik va barqaror taraqqiyot yo‘lida. 6-jild. Т.,
« 0 ‘zbekiston», 1998.
Karimov I. Tarixiy xotirasiz kelajak yo‘q. Т., « 0 ‘zbekiston», 1999.
Karimov I. 0 ‘zbekiston XXI asr bo‘sag‘asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. Т., « 0 ‘zbekiston»,
1997.
Karimov 1. 0 ‘zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. 1-j.
T„ « 0 ‘zbekiston», 1996.
Karimov I. Bizdan ozod va obod Vatan qolsin. 2-j. Т., « 0 ‘zbekiston»,
1996.
Karimov I. Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir. 3-j. Т., « 0 ‘zbekiston»,
1996.
Karimov I. Bunyodkorlik yo‘lidan. 4-j. Т., « 0 ‘zbekiston», 1996.
Karimov I. Yangicha fikrlash va ishlash - davr talabi. 5-j. Т., « 0 ‘zbekiston», 1997.
Karimov I. Xavfsizlik va barqaror taraqqiyot yo‘lidan. 6-j. Т., « 0 ‘zbekiston». 1998.
Karimov I. Biz kelajagimizni o‘z qo‘limiz bilan quramiz. 7-j. Т., « 0 ‘zbekiston». 1999.
Karimov I. Ozod va obod Vatan, erkin va farovon qayot - pirovard
maqsadimiz. 8-j. Т., « 0 ‘zbekiston», 2000.
Do'stlaringiz bilan baham: |
