Cho‘lpon nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi Toshkent — 2019 R. Farmonov, U. Jo‘rayåV, sh. Ergashev jahon tarixi

Imperator Aleksandr II
Vechesi oliy qonun chiqaruvchi hokimiyat
organi (parlament) bo‘lishi kerak edi.
Dekabristlar o‘z maqsadlariga qo‘zg‘olon
ko‘tarish orqali erishish mumkin deb hisob-
lab, unga tayyorlana boshladilar. Qo‘zg‘olon
vafot etgan imperator Aleksandr I o‘rniga
ukasi Nikolay I ning taxtga o‘tqazilishi ma-
rosimi o‘tkaziladigan kunga belgilandi. Qo‘z-
g‘olon dekabristlarga sodiq harbiy qism to-
monidan amalga oshirilishi lozim edi. Qo‘z-
g‘olon 
1825-yilning 14-dekabr
kuni bosh-
landi, biroq u muvaffaqiyatsizlikka uchradi va imperatorga sodiq
harbiy kuchlar tomonidan bostirildi.
Dekabristlar harakatining rahbarlaridan besh kishi, shu jumladan,
P. Pestel va N. Muravyov dorga osildi, qolgan ko‘pchiliklari esa Sibir-
ga surgun qilindi. Biroq dekabristlar harakati behuda ketmadi. Ular
ilgari surgan g‘oyalar Rossiya jamiyatining ilg‘or qatlamini uzoq vaqt-
gacha samoderjaviye va krepostnoylikka qarshi kurashga ilhomlantirib
keldi.
Dekabristlar qo‘zg‘oloni bostirilgach, mamlakatda reaksiya ku-
chaydi. Norozilik bildirishning, erkin fikr yuritishning har qanday
ko‘rinishi hukumat tomonidan shafqatsiz ravishda ta’qib etildi. Ay-
niqsa, rus adabiyotining ilg‘or vakillari qattiq quvg‘in ostiga olindilar.