Cho’ktirish metodi

Cho’ktirish metodi

Tolibov Shahzod

 Cho'ktirish reaksiyasi asosida titrlash.

• Cho'ktrirish metodida titrlash jarayonida ayrim qiyin eriydigan birikmalar xosil bo’ladigan reaktsiyalardan foydalanildi. Xajmiy analizda bunday reaksiyalarning ba’zilaridangina foydalanish mumkin va ular bir qator shartlarga javob berishi kerak: a) Cho'kma amalda erimaydigan bo’lishi zarur b) Cho'kma yetarli darajada tez xosil bo’lishi kerak v) birgalashib cho’kish singari omillar analiz natijasiga ta’sir etmasligi lozim. g) titrlash vaqtida ekvivalent nuqtani belgilash uchun imkoniyat bo’lishi kerak. Ushbu talablar hajmiy analizda qo’llanilishi mumkin bo’lgan cho'ktrirish reaktsiyalari sonini juda kamaytirib yuboradi. Kumushning qiyin eriydigan tuzlarini quyidagi tenglama bo’yicha cho'ktrirish reaktsiyalariga asoslangan metodlar ayniqsa muxim axamiyatga ega: Ag+ + An- = AgAn
• Bu yerda An bilan Cl-, Br-, I, CNS- va boshqa anionlar ko’rsatilgan. Bu reaksiyaga asoslangan metodlar hajmiy analizning argentometriya bo’limini tashkil etadi. Shu bilan bir qatorda galogenlar qiyin eruvchan simob (I)- xlorid Hg2Cl2 va simob (I) yodid Hg2J2 holida cho'ktrirish orqali ham aniqlanadi. Bu metod merkurometriya deb nomlanadi. Yuqorida qayd etilgan metodlar pH i batafsilroq o’rganib chiqamiz.

ARGENTOMETRIYA. Xajmiy aniqlashlarning argentometriya usuli xlorid va bromid ionlarini kumush ionlari bilan cho'ktrirish reaktsiyalariga asoslangan: bunda qiyin eriydigan kumush galogenidlar xosil bo’ladi. Cl- + Ag+ = AgCl Br- + Ag+ = AgBr Bu metodda ishchi eritma sifatida AgNO3 eritmasi ishlatiladi.Agar biror modda tarkibidagi kumush ioni miqdori aniqlanayotgan bo’lsa, ishchi eritma sifatida NaCl ning titrlangan eritmasi ishlatiladi. Argentometriya metodini to’liq tushunish uchun uning titrlash egri chizig’ini o’rganish muxim axamiyatga ega. Faraz qilayliq, masalan, NaCl ning 100 ml 0,1 n eritmasi 0,1 n AgNO3 eritmasi bilan titrlansin. hisobla pHi osonlashtirish maqsadida EKAgCl ning yaxlitlangan qiymati (l-10-10)dan foydalanamiz va titrlash vaqtida eritma hajmining o’zgarishini nazarga olmaymiz. Dastlabki paytda (eritmaga AgNO3 qo’shmasdan avval) Cl- ionlarining eritmadagi kontsentratsiyasi NaCl ning umumiy kontsentratsiyasiga (10-1 M ga) teng bo’ladi. Cl- ionlari kontsentratsiyasining manfiy logarifmini pCl bilan belgilab, quyidagicha yozish mumkin: pCl = -lg[Cl-]=-lg10-1=1

• ARGENTOMETRIYA. Xajmiy aniqlashlarning argentometriya usuli xlorid va bromid ionlarini kumush ionlari bilan cho'ktrirish reaktsiyalariga asoslangan: bunda qiyin eriydigan kumush galogenidlar xosil bo’ladi. Cl- + Ag+ = AgCl Br- + Ag+ = AgBr Bu metodda ishchi eritma sifatida AgNO3 eritmasi ishlatiladi.Agar biror modda tarkibidagi kumush ioni miqdori aniqlanayotgan bo’lsa, ishchi eritma sifatida NaCl ning titrlangan eritmasi ishlatiladi. Argentometriya metodini to’liq tushunish uchun uning titrlash egri chizig’ini o’rganish muxim axamiyatga ega. Faraz qilayliq, masalan, NaCl ning 100 ml 0,1 n eritmasi 0,1 n AgNO3 eritmasi bilan titrlansin. hisobla pHi osonlashtirish maqsadida EKAgCl ning yaxlitlangan qiymati (l-10-10)dan foydalanamiz va titrlash vaqtida eritma hajmining o’zgarishini nazarga olmaymiz. Dastlabki paytda (eritmaga AgNO3 qo’shmasdan avval) Cl- ionlarining eritmadagi kontsentratsiyasi NaCl ning umumiy kontsentratsiyasiga (10-1 M ga) teng bo’ladi. Cl- ionlari kontsentratsiyasining manfiy logarifmini pCl bilan belgilab, quyidagicha yozish mumkin: pCl = -lg[Cl-]=-lg10-1=1