Chizma geometriyasi va muxandislaik grafikasi


-rasm. Faylni saqlashning Save as  oynasi



Download 4,1 Mb.
Pdf ko'rish
bet85/106
Sana01.01.2022
Hajmi4,1 Mb.
#293375
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   106
Bog'liq
chizma geometriyasi va muxandislaik grafikasi (1)

 
1.1.8-rasm. Faylni saqlashning Save as  oynasi.
 
 
 
 
Saqlashning doim foydalanuvchi o‘z hohishiga ko‘ra, ayniqsa loyihaning 
har  bir  muvaffaqiyatli  ko‘rinishiga  ega  bo‘lgan  hollarda  amalga  oshirilishi 
maqsadga muvofiq, bunda Ctrl Q S tugmalaridan foydalaniladi. 
 
 
 
 
 
 
Save  as    ойнаси  ёрдамида  файлни  бошқа  ном  билан  ва 
жойлашув жойини ўзгартириб сақлаш имконияти мавжуд.
 
Файл номи 
Файл 
кенгайтмаси 


 
 
 
 
 
So'ngi  yillarda  ta 'lim  tizimida  ko‘pchilik  fanlami  o ‘qitishda avtomatlashtirilgan o ‘q itish 
dasturlarining turli xillaridan foydaianish keng ommalashib  borm oqda.  Avtomatlashtirilgan  o 
‘qitish  dasturlari o ‘qituvchiga  o ‘quv  jaray o n in i  tashkil  qilishda,  o ‘quvchilarga  esa  fanni 
o‘zlashtirishlarida  k atta  yordam  beradi.  U lam ing  yordamida  o ‘quv jarayoni  borishini  jad 
allash tirish ,  o‘quv  materiallarini  ancha  sodda  va yaqqol  tasvirlar  y o rd am id a  bayon  qiüsh  
kabi  afzalliklarga  ega imkoniyatlar paydo b o ‘ladi. 
0 ‘zbekistonda  h o zirgacha  chizmachilik  fanidan  texnik  vositalar (EHM)  yordamida  
qoMlaniladigan  avtomatlashtirilgan  ta ’lim  dasturlari( A I D )  yaratilmagan.  B iz  quyida  ATD  
larining  turlari  va  ulardan  ta ’lim jarayonida foydaianish metodikalariga to‘xtaIamiz.ATD  ga  
asosan  ta ’lim   murakkab  dinamik   tizim   sifatida  qaraladi  va uning   asosida  k ib  em  etik  
yondashuv  yotadi.  Bu  tizimni  boshqarish o ‘qituvchining  o ‘q  u v ch ig a  (kompyuter  va  
boshqa  audio  va  videotexnika texnik  vositalari  y o rd am id a)  buyruq  uzatishi  hamda  o 
‘quvchi  o ‘qituvchi muloqotini  o ‘matish  orqali  amalga  oshiriladi.  Y a’ni,  ta ’lim  jarayoni 
o'qituvchi    (baholash)    va    o'quvchi    (  o  ‘z-o*zini    baholash)    ishtirokida    bir  vaqtning  o  ‘zida 
nazorat qilib boriladi. 
ATD lari quyidagi tamoyillarga asoslanadi: 
• axborotlar kichik miqdorda uzatiladi
• har  bir  tak lif  qilinayotgan  axborot  miqdorining  o ‘zlashtiri!ishini tekshirish uchun nazorat 
topshiriqiari o ‘matiladi; 
• o ‘z-o‘zini nazorat qilish uchun savollarga jav o b qaytariladi
• javob to ‘g ‘riligiga qarab ko'rsatma beriladi. 
Amalda o ‘qituvchiga ATD  ning chiziqli  yoki  tarmoqlangan  turlaridan birini  tanlash  
yoki  ulardan  bir  vaqtning  o ‘zid a  birgalikda  foydalanish imkoniyati yaratiigan  boMishi  kerak.  
ATD  ning chiziqli  turida o ‘quvchilar o ‘quv  m a’lumotining   hamma  miqdorlarini  ulam i  
uzatilish  ketma-ketligi tartibida  ishlab,  o 4zlashtiradilar.  Tarmoqlangan  ATD  yaxlit  o‘quv m 
a’lumotni  o ‘zlashtir¡shda  o ‘quvchiga  individua!  y o ‘l  tanlash  imkonini berishni  ko‘zda  
tutadi.  Bunda  m a’lumotni  o ‘zlashtirish  tayyorgarlik darajasiga  bog‘liq  boMadi.  Ikkala  holda  
ham  o ‘quvchi  va  o ‘qituvchi o ‘rtasidagi  aloqa  maxsus  vositalar  (har  xil  dasturlashtirilgan  o 
‘quv  q  o  ‘llanmalari,    kompyuterlar)    yordamida    amalga    oshiriladi.    T  a’limning    bu  k  o 
‘rinishining  afzalligi  o ‘quv  dasturini  o 'zlash tirish  darajasi  va  sifati haqidagi  ma’lumotni  to 
‘liq  va  doimiy  ravishda  olib  turish  imkoniyati mavjudligi  bilan  belgilanadi.  ATD  da  ta’lim  
tezligining  o ‘quvchining individual  imkoniyatlariga  mos  kelish-kelmasligi  muammosi  bo'lm 
aydi.  
Chunki    har  bir    o'quvchi    o  ‘ziga    qulay    tartibda    ishlaydi.    Ikkinchi  
afzalligi,o’qituvchining    axborot    uzatishga    sarflanadigan    vaqtining    tejalishida,  shuningdek  
materialni  o'ziashtirish  va  uning  natijalarini  doimiy  nazorat qilishga  ajratiladigan  vaqtning  
ortishi  bilan  izohlanadi.  ATD  ning  keng joriy  qilinishi  moddiy  ta ’mmot  bilan  b o g ‘liq.  


Hozirgi  kunda  amalda hamma  umumta’lim  maktablari  va  kasb -h u n ar  kollejlaridagi  ta’lim 
jarayonini  maxsus  dasturlashtirilgan  darsliklar,  grafik  topshiriqlar to ‘plamlari,  test  usulidagi  
nazorat    topshiriqlari    bilan    to*liq    ta’minlash  qiyin.    Ta'lim  ning    bu    ko‘rinishining    asosiy  
kamchiligi  -  o ‘quvchi xotirasiga ortiqcha murojaat qilish. 
Chizmachilik  darslarida  kompyuterdan  foydalanish  uchun  quyidagi talablar bajarilishi 
kerak: 
• o ‘quvchilar  kompyuterda  ishlash  malakalarini  egallagan  bo'lishlari zarur; 
•  kompyuterda    chizma    bajarishdan    avval    ular    kamida    proeksion  javodxonlik  asoslarini 
egallagan bo‘lishlari talab qilinadi; •  chizmachilik  darslari  kompyuter  grafikasi  darslariga  (bu  
alohida fanlami  bir-biri bilan chalkashtirmaslik zarur) aylantirilmasligi shart. 
0  ‘quvchilam  ing    grafik    dasturlar    bazasida    chizma    bajarishlariga  tegisMi  metodik 
masalalarni k o ‘rib chiqamiz.Hozïrgi  kunda  chizm a  va  uch  oMchamli  modellar tasvirlarini  
bajarish bo‘yicha G’ju d a  k o 'p lab  AutoCAD,  TopCAD,  JCAD,  3D-GRAF,  KD- Master,  
KOMPAS -gr af ik,  VARIKON.  Tefleks  kabi  grafik  tizimlar kishilaming  iimiy  va  muhandislik  
faoliyatining  turli  sohalarida  keng q o ‘llanilmoqda.  Ulardan  ta'lim  tizimida  ommalashgani  
AutoCAD hisoblanadi.  AutoCAD  shuningdek  mamlakatimizda  va  chet  ellardagi ko‘pchi!ik  
korxona    va    tashkilotlarda    loyiha-chizma    ishlaríni  avtomatlashtirishning  standartlashtirilgan 
tizimi sifatida shakllangan. 
2002-yilda  Rossiya  maktablarida  chizmachilik  o ‘qitish  tarixida birinchi  marta  o ‘quv-
metodik  kompleksning  tarkibiy  qismlaridan  biri bolgan  kom pakt-disk  (KOMPAS  3D  LT  
grafik    dasturi)    tayyorlanib,  sotuvga  chiqarildi.    KOMPAS    3D    LT  grafik    dasturi    tarkibida 
«KOMPAS 3D  LT  ta’lim  tizim i»  elektron  o ‘quv  q o llan m asi,  maktab  chizmachilik kursi  
darsligining    k  o  ‘pchilik    mashq    va    grafik    ishlarining,    o  lquvchilar  uchun    grafik    ishlar  
daftarining  elektron  versiyalari joylashtirilgan.  Mashq va grafik ishlarga tegishli  b o 'lg an shakl  
va chizmalardan tashqari kompakt diskda  A.D.Botvinnikov  va  boshqalaming  «Chizmachilik»  
darsligidagi ko ‘plab  boshqa  shakllari  ham  joylashtirilgan.  Darslikdagi  267  shakldan SD-
diskda 70 tasi berilgan.Bu erda shuni ta ’kidlab o'tishimiz zarurki, o ‘quvchilar KOMPAS  3D LT  
yoki  AutoCAD  grafik  dasturlarini  kompyuterda  ishlash  malakalari hamda  proeksion  chizm 
achilik  asoslarini  o ‘zlashtirgan  bo‘lsalar  nisbatan tez  egallashlari  m um kin.  K o‘p  hollarda  
buning  uchun  20-30  soat   vaqt  yetarli  bolishi  m  um  kin.    Ammo   bu  vaqtni  chizmachilik  
mashg‘ulotlari hisobidan  qoplashga  aslo  y o ‘l  qo‘yish  mumkin  emas.  Agar  maktab rahbariyati  
hozirgi  kunda  keng  ommalashib  borayotgan  mashina f afikasini  o‘quvchilarga  o ‘rgatish  zarur  
deb  hisoblasa,  buni  yetarlicha vaqt  zaxiralari  boMgan  informatika  fani  yoki  majburiy  tanlov  
fanlariga ajratilgan  vaqt  hisobidan  fakultativ,  individual  va  guruh  mashg‘ulotlarida o ‘rganish 
orqaii am alg a oshirilishi mumkin. 
Metodik    nuqtai    nazardan    chizmalarni    kompyuterda    bajarish    mumkin  b  o  ‘lgan 
chizmachilik  va grafik tizimlami birgalikda o ‘rganish masalasi hal qilinmagan  m uammolardan  
biri    hisoblanadi.    Hozirgacha    pedagogika  fanida    chizmachilikni    qaysi    mavzularini    o 
‘zlashtirgandan    keyin    elektron  chizmalarni    bajarishni    boshlash  mumkmligi,  o  'quvchilam  i  
kompyuter  ular  uchun    chizma    bajarishi    mumkin    b  o  ig  a  n    hollarda    mustaqil    chizma 
bajarishlarini    qanday    qilib    ta’minlash    m  um  kinligi    kabi    ko‘plab  savollarning  javoblari 
asoslanmagan.Shu  yerda  um um ta’lim  maktablarining  chizm achilik  kursida o'rganiladigan  
kompyuter  grafikasi  b o iim ig a  to 4xtalib  o ‘tsak.  Amaldagi dastur va  darsliklarda  bu  bo'lim 
ga  2  (ikki)  soat  vaqt  ajratilgan  b o iib .  bu vaqt  ichida  o ‘quvchilar  grafik  redaktor  y o rd 
am id a  oddiy  geometrik shakllaming  proeksiyalarini  tuzish  hamda  berilgan  jism ning  fazoviy 
holatini  va  uning  shaklini  o ‘zgartirishni  o ‘rganishlari  kerak.  Bu  nimaga zarurligi  tushunarsiz.  
Yana  yuqorida  bildirilgan  m ulohazalam i  e'tiborga oladigan  bo‘lsak  ajratilgan  ikki  soat  ichida  


o 'q u v ch ilar  kompyuter grafikasining  alifbosini  ham  o ‘rganishga  ulgurolm aydilar.  Shunirig  
uchun chizmachilik  darslari  jarayonida  kompyuterlar  v a  grafik  dasturlaming imkoniyatlaridan  
oqilona  foydalanish  m etodikasining  tak lif  qilinishi to ‘g‘riroq b o ‘lar edi. 
Kompyuter chizmachilikning quyidagiga o ‘x shash bo'lim lari: 
 Detal shaklini tahlil  qilish
•  Detal chizmalariga  o ‘lcham qo'yish; 
•  o ‘quvchilarga  detaining  hajmli  shaklini  namoyish  qilish kabilarda foydali  b o ‘lishi mumkin. 
1.  Detal  shaklini  tahlil  qilishda kompyuter  foydali  b o iib g in a qolmay, zarur  ham  hisoblanadi.  
Bunda  monitor  ekranida  o 'q u v ch ilar  detalni alohida  geometrik jism larga  ajratishlari  mumkin  
bo ia d i  (160-shakl),  agar bunda  qiyinchiliklar  paydo  bolad ig an  bolsa,  o ‘qituvchi  yoki  
dastuming o ‘zi  151-shaklga o ‘xshash tasvirni namoyish qiladi. 
2.    o  ‘lchamlami    to‘g‘ri    qo‘yish    uchun    shaklni    tahlil    qilish    -  bajariladigan    ishlarning  
asosiylaridan  biri  hisoblanadi.  Shuning  uchun  bu holda ham kompyuerdan oldingiga o ‘xshash 
tarzda foydalaniladi. 
3.    Shuningdek,    chizma    bolyicha    detaining    shaklini    tasavvur    qilishga  qiyitaladigan  
o‘quvchilarga  ushbu  mavzuni  o ‘rganishlarida  kompyuterdan foydalanish  katta  yordam  beradi 
o ‘quvchilarda  qiyinchiliktug'ilgan  holiard a kompyuterda detaining yaqqol  tasvirini  namoyish 
qilish orqali  ularga  topshiriqni  mustaqil  bajarishlariga  yordam  berib  yuborish mumkin.  O d 
atd a  o ‘qituvchilar  bunday  o ‘quvchilarga  detal  modelini plastilin  yoki  boshqa  materialdan  
bajarib  k o ‘rishni  tavsiya  qilib  kelishar edi.  M aktab chizm achilik kursi  b o ‘yicha tayyorlangan 
SD-disk bo'ladigan bo‘lsa,  bunga zaru riy at qolmaydi.  0 ‘quvchilar kompakl-diskdagi  detaining 
hajmli  tasvirini  h ar  xil  tomondan  aylantirib  qarab  o‘rganish!ari  mumkin. Bunda  faqat  o 
‘quvchilar  uchinchi  k o ‘rinishni  kompyuter  yordamisiz, mustaqil rav ish d a chizishlari zarur 
bo;ladi. 
Chizm  achilikda    ATD    dan    o  ‘rinli    foydalanish    ta’limni  individuallashtiradi    va  
o‘quvchilar o‘quv  materiallarini  puxta  o ‘zlashtirib, ta’Iim  jaray o n in i  tezlashishiga  xizmat  
qiladi.  Ammo  ATD  lari  ta’Iim jarayonida  hech  qachon  o ‘qituvchining  o ‘rnini  bosa  olmaydi,  
chunki mustaqil  ta ’Iim  hech  vaqt  bilim  olishning  yagona  va  universal  usuli bolishi  mumkin  
emas. 
Solid Edge ST dasturida 3 o’lchovli 

Download 4,1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   106




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish