Chizma geometriya

Кirish.

"Chizma geometriya" fani oliy professional bilim darajasini belgilovchi Davlat ta’lim standartida umumta’lim va umumprofessional oquv fanlari qatoridan orin olgan.

"Chizma geometriya" ni talabalarga oqitishdan asosiy maqsad turli ob’ektlar va ulardagi bogliqliklarni chizmalar korinishidagi fazoning grafik modellari asosida shu ob’ektlarning fazoviy shakllari va munosabatlarini fazoviy va hayoliy tasavvur qilish, fazoviy konstruktiv - geometrik fikrlash, shuningdek, ularni fazoviy tahlil qilish va umumlashtirish bilan bogliq qobiliyatlarini oshirish va rivojlantirishdan iborat.
Chizma geometriya oquv fani sifatida birinchi marta fransuz olimi – injeneri Gaspar Monjning 1798 yilda nashr etilgan "Chizma geometriya" asari natijasida vujudga kelgan. Gaspar Monj ozaro perpendikulyar bolgan ikki proeksiyalar tekisligiga proeksiyalash usulini ishlab chiqdi. Shuning uchun chizma geometriya kursidagi ortogonal proeksiyalar Monj nomi bilan yuritiladi.


1 – MA’RUZA. Chizma geometriya fani, uning vazifalari va bakalavrlar tayyorlashdagi orni. Proeksiyalash usullari. Monj usuli.


CHIZMA GEOMETRIYA FANI, UNING VAZIFALARI.

Chizma geometriya matematika fanining maxsus tarmoqlaridan bolib, unda quyidagi asosiy masalalar korib chiqiladi:

1. Fazoviy jismlarni (nuqta, tog’ri chiziq, tekislik, sirt) tekislikda tasvir qilish usullari.
2. Jismlarning epyuri (tekis chizmasi) boyicha uning geometrik xossalarini tekshirish.
3. Fazoda geometrik jismlarning joylashishiga oid masalalarni grafika yordamida yechish.
Chizma geometriya barcha texnika yonalishidagi oliy oquv yurtlarining talabalari uchun fan sifatida oqitiladi. U texnika yonalishidagi bolajak bakalavrlarning fazoviy tasavvurlarini ostiradi, boyitadi kelajakda yangi mashina mexanizmlarining va texnologiyalarning loyihalarini yaratishga asos soladi.
PROEКSIYALASH USULLARI

Geometrik jismlarning biror tekislikdagi proeksiyasini hosil qilish jarayoni proeksiyalash deb ataladi.

Proeksiyalovchi nurlarning yonalishiga qarab proeksiyalash usullari ikkiga bolinadi: