Chizma 9 для Шарка indd

20.1-chizma.
20.2-chizma.

---

46
20.2-chizma, 
a 
da detal 
A 
va
 B 
qismlardan tuzilgan bo‘lib, uning chizmasi 
20.2-chizma, 
b 
da ko‘rsatilgan. Detalning 
A
bo‘lagi xuddi shunday shaklda-
gi va o‘lchamdagi o‘yiqqa, 
B 
qismi hisobiga almashtirish lozim bo‘lsa, 20.2-
chizma, 
c 
dagidek ko‘rinishga ega bo‘ladi. Bu yerda detalning 
A 
bo‘lagining 
balandligi pastga tomon 
B 
qismi hisobiga o‘lchab qo‘yiladi.
Misol.
Quti (shkatulka) ning umumiy (xomaki) ko‘rinishlari berilgan (20.3-
chizma, 
a
). Qutining qopqog‘i 
A
shunday loyihalansinki, u quti 
B
ni jips yopib 
tursin.
Qopqoq turli ko‘rinishlarda loyihalanishi mumkin. Bu yerda loyihalanayot-
gan qopqoqni idrok qilishni osonlashtirish maqsadida ag‘darib, yaqqol tasvirda 
ko‘rsatishga jazm qilindi. 20.3-chizmalarda qopqoqning turli variantlarda baja-
rilgani berildi. Yana qanday variantlarda bajarish mumkin?
20.3-chizma.

---

47
Detalga talab qilingan o‘zgartirish qanday amalga oshiriladi? nima uchun 
o‘zgartirish kiritiladi? Dizayn nima?
1. Detallarning ko‘rinishlari orqali ularning vaznini (dizayn qo‘llab) kamayti-
ring (20.4-chizma, 
A, B, C
).
2. Detalning 
B 
qismi hisobiga 
A 
chiqig‘i xuddi shunday shakl va o‘lchamdagi 
chuqurchaga almashtirilganini chizing (20.5-chizma) yoki modelini xohla-
gan materialdan yasang.
20.4-chizma.
20.5-chizma.

---

48
Detal 
M
ga kiydirilishi lozim bo‘lgan maxsus shaybaning xomaki tasviri 
N 
berilgan (20.6-chizma). 
N
dan to’g‘ri loyihalangan variantini aniqlang.