Chirchiq davlat pedagogika instituti

CHIRCHIQ DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI

Guruh 19-21

Mavzu:O’quvchilarni ma’naviy-axloqiy ruxda

tarbiyalashda pedagogikaning ahamiyati

Bajardi:Abduvoxidova Aziza
Tekshirdi: Ochilov Fariddun


O’quvchilarini ma’naviy-axloqiy ruhda tarbiyalashda

pedagogikaning ahamiyati

O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov o‟zining «Yuksak ma‟naviyat – yengilmas kuch» nomli asarida ta’lim va tarbiyaning uyg’unligi, «Ta’limni tarbiyadan, tarbiyani esa ta’limdan ajratib bo’lmaydi – bu sharqona qarash, sharqona hayot falsafasi» ekanligini alohida ta’kidlab, ta’lim sohasida ijobiy ma’nodagi «portlash effekti»ga, ya’ni yangi ta’lim modelining kuchli samarasiga erishilayotganligini ta’kidlagan edi. Bu ayniqsa, «2004-2009 yillarga mo’ljallangan maktab ta’limini rivojlantirish Davlat umummilliy dasturi» doirasida hal etilmoqda.

Akademik E.Yusupov ma’naviyatga shunday ta’rif beradi: «Ma’naviyat – inson axloqi va odobi, bilimlari, iste’dodi, qobiliyati, amaliy malakalari, vijdoni, e’tiqodi, iymoni, dunyoqarashi, mafkuraviy qarashlarining uzviy bog’langan,

Milliy qadriyatlar murakkab ijtimoiy-ruhiy tushuncha bo’lib, u millatning tili, madaniyati, tarixi, urf-odatlari, an’analarini, jamiki moddiy va ma’naviy boyliklarini iqtisodiy-ijtimoiy, siyosiy hayotning barcha tomonlarini qamrab oladi.

Yuqorida bayon qilinganlardan ko’rinadiki, ma’naviyat tushunchasining yagona, uzil-kesil ta’rifi yo’q. Unga har bir muallif o’z tabiatidan kelib chiqqan holda ta’rif bergan va har bir ta’rif qaysidir jihatdan to’g’ri bo’ladi. Ma’naviyat so’zining «ma’ni» bilan o’zakdosh ekanligi uni inson ichki olami, ko’zga ko’rinmas tomon – ruhi, qalbi, ko’ngliga bog’laydi. U inson siyratini tashkil etuvchi keng ko’lamli tushuncha bo’lib, inson odob-axloqi, yaxshi-yomonligi, intellekt darajasi, tafakkur tarzi kabi ichki omillarni qamraydi.

Inson ruhini tarbiyalovchi va chiniqtiruvchi vositalar sirasiga Tavrot, Zabur, Injil va Qur’ondagi bilimlarni egallashni va ularga amal qilishni kiritish mumkin.

Ajdodlarimiz ruhlari toza bo’lishi uchun biror kishining tariqcha ham haqini yemaganlar, ular xalq va afkor ommaning g’amini yeyish, do’stu birodarlariga doim yordam ko’rsatish maqsadida «Futuvvat», «Javonmardlik» kabi juda ko’p insoniy qadriyatlar yaratganlar. Demak, hozirgi kunda har bir kishi, avvalo o’z ruhini yuqori darajaga ko’tarishi va unga amal qilishi uchun o’zini to’la erkin hamda mard tutishi zarur.

Ijtimoiy salomatlik insonning o’z oldiga qo’ygan maqsadlari bilan belgilanadi. O’z oldiga, oilasi, yoru birodari va millatining farovonligini oshirish, odamlarga yaxshilik qilishdan iborat ezgu niyatlar qo’ygan kishi ijtimoiy salomatdir. Ijtimoiy salomatlik faollikni taqazo etib, bunda kishiningyaxshilik qilish niyati so’zda qolmasdan, uni albatta amalga oshirish kerak.

II. Aqlli – mustaqil fikr yurita oladigan kishi. Aql insonning tafakkur qilish qobiliyati bo’lib, inson o’z tafakkurini ishlatib, undan faqat ezgulik maqsadida foydalanadi.