Chirchiq davlat pedagogika instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi "tasdiqlayman"

 
a) O`zbekiston Respublikasi mulki;
 
b) ma'muriy-hududiy tuzilmalar mulki (munitsipal mulk).
 
3
Suхanоv Е.A. Lеktsii о pravе sоbstvеnnоsti. -M.: YUrlit. 1991. -45-46 b. 

---

128 
 Xususiy mulk tushunchasi 
O`zbekiston Respublikasi FKning 207-moddasiga asosan xususiy mulk huquqi 
shaxsning qonun hujjatlariga muvofiq tarzda qo`lga kiritgan mol-mulkka egalik 
qilish, undan foydalanish va uni tasarruf etish huquqidir. Ya'ni u meros tariqasida, 
ishlab chiqarishda o`z mehnati bilan shaxsan ishtirok etish, tadbirkorlik faoliyatini 
amalga oshirish, bitimlar tuzish, yollanma mehnatdan foydalanish tartibida hamda 
qonunda ta'qiqlab qo`yilmagan boshqa asoslarda olgan huquqidir. Xususiy mulk 
huquqi bilan bog`liq muhim qoida shuki, xususiy mulk bo`lgan mol-mulk mulkdor va 
qiymat jihatdan cheklanmaydi.
 
Xususiy mulk huquqining subyektlari fuqarolar, xo`jalik shirkatlari va 
jamiyatlari, kooperativlar, jamoat birlashmalari, ijtimoiy fondlar va davlatga qarashli 
bo`lmagan boshqa yuridik shaxslardir (FKning 208-moddasi).
 
Xususiy mulk huquqi subektlari turli-tuman va keng doirada bo`lsa ham ularni 
birlashtiruvchi belgi mulkning vujudga kelishi, undan foydalanish, boshqarish, 
tasarruf etish, uning natijalaridan bahramand bo`lishda jismoniy shaxs (xususiy 
shaxs)ning u yoki bu darajada ishtirok etishi, ishtirok etganida ham ommaviy 
mulkdagi kabi fuqaro (davlatga mansub shaxs) yoki maxsus vakolatli mansabdor 
shaxs sifatida emas, balki mulkdor shaxs sifatida ishtirok etishidir. Bunday ishtirok 
etish bevosita (masalan, fuqarolarga tegishli mol-mulk bo`yicha mulkdor 
vakolatlarini amalga oshirishdi) yoki bevosita (masalan, yuridik shaxsni ta'sis 
etuvchisi yoki yuridik shaxs mol-mulkidan bahramand bo`luvchi subyekti sifatidagi 
huquqlarni amalga oshirishda) namoyon bo`ladi. Har ikkala ko`rinishda ham xususiy 
shaxsga ma'lum mulkiy huquqlar tegishli bo`ladi va u bu huquqlarni o`ziga xos tarzda 
ro`yobga chiqaradi.