Chirchiq davlat pedagogika instituti fizika kimyo fakulteti

Kislotalarning ishlatilishi
Sulfat kislota - H₂SO₄
Moysimon bu suyuqlik hidsiz va rangsiz bo’lib, suvdan deyarli ikki marta og’ir. Suvda juda yaxshi eriydi.
Sulfat kislota havo va har xil gazlarni quritishda, shuningdek turli moddalar tarkibidagi suvni tortib olishda qo’llaniladi.
Konsentrlanga sulfat kislota teriga tushsa terini kuydiradi. Sulfat kislota suv bilan aralashtirilganda juda ko’p miqdorda issiqlik ajralib chiqadi.
Sulfat kislota xalq xo’jaligida juda ko’p sohalarda, xususan:
- mineral o’f’itlar ishlab chiqarish;
- neft mahsulotlarini tozalash;
- xlor ishlab chiqarish;
- turli xildagi tuzlar va kislotalar, dori-darmonlar ishlab chiqarish;
- portlovchi moddalar ishlab chiqarish;
- bo’yoqlar ishlab chiqarish;
Sellyuloza ishlab chiqarish;
Kislotali akkumulyatorlar tayyorlash;
Qora metallarni xurushlash kabi sohalarda keng qo’llaniladi.


Xlorid kislota - HCl
Vodorod xloridni suvda eritish natijasida olingan bu rangsiz suyuqlik suvdan biroz og’ir bo’lib, o’tkir hidga egadir. Bu kislota eritmasidan doimo vodorod xlorid molekulalari uchib chiqib turishi sababli shu o’tkir hidga ega bo’ladi. Konsentrlangan xlorid kislota eritmasi “tutovchi” kislota ham deyiladi.
Xlorid kislota oshqozon shirasining tarkibiy qismlaridan biri hisoblanib, ovqat hazm qilish jarayonida muhim ahamiyatga ega.
U juda ko’p sohalarda, xususan:
- metallarni xurushlash;
- xloridlar ishlab chiqarish;
- tibbiyotda dori-darmonlar ishlab chiqarish;
- bo’yoqlar ishlab chiqarish;
- plastmassalar ishlab chiqarish kabi sohalarda kqng qo’llaniladi.
Nitrat kislota - HNO₃
Nitrat kislota suvdan 1,5 barobar og’ir, rangsiz suyuqlik bo’lib, xlorid kislota kabi havoda “tutaydi”. Konsentrlangan nitrat kislota temir, xrom va alyuminiy yuzasini passivlashtirib qo’yganligi sababli bu metallardan tayyorlangan idishlarda saqlanishi mumkin. Bu kislota oltin, platina, tantal, rodiy va iridiydan boshqa hamma metallar bilan ta’sirlashadi.
U juda ko’p sohalarda, xususan:
- azotli o’g’itlar ishlab chiqarishda;
- organic azotli birikmalar ishlab chiqarishda;
- tibbiyotda dori-darmonlar ishlab chiqarishda;
- bo’yoqlar ishlab chiqarishda;
- portlovchi moddalar ishlab chiqarishda;
- nitroza usulida sulfat kislota ishlab chiqarish kabi sohalarda ishlatiladi.