Chirchiq – 2019 O‘quv fani o‘qitilishi bo‘yicha uslubiy ko‘rsatmalar

Tarixiy mazmundagi yozuvlar. SHumer shaharlari, Akkad, Bobil va Osuriya davlatlari podsholarining bizgacha yetib kelgan yozuvlari juda katta ilmiy qimmatga egadir. SHunday yozuvlardan biri er. avv. XXIV asrga oid Lagash davlatining yuksalishi, uning qo`shni Umma bilan urushi to`g`risida hikoya qiladigan Lagash hokimi Eannatumning chegarada tosh taxtaga bitilgan «Kalxatlar stelasi» deb ataladigan yozuvidir. Er. avv. XXIV asrga oid Lagash hokimi Urukagina, er. avv. XXII asrga oid Lagash hokimi Gudeaning qurilish va bag`ishlov yozuvlari, Akkad podshosi Rimushning (er. avv. XXIII asr) Elamga yurishlari to`g`risidagi yozuvlari va «Manishtusu yodgorligi (obelisk)»da podsho yer zahirasi, uning jamoa yeri hisobidan ko`payishi to`g`risida ma’lumot berilgan.

Bizgacha Osuriya podsholarining judako`p yozuvlari yetib kelgan. «Sargon II ning Ashshurga xati», er. avv. 714-yilda Urartuga qarshi yurishi bayon qilingan xatlari yetib kelgan. Podsho Ashshurbanipalning batafsil tarixiy ma’lumot beruvchi yilnomasi shular jumlasidandir. Yangi Bobil podsholarining 140 ga yaqin yozuvlari bizga ma’lum. Tarixiy asarlar keyinroq, er. avv. IV-III asarlarda paydo bo`ldi. Kohin Beroesning (Bobildagi Marduk ibodatxoansi kohini) 3 qismdan ibotrat «Bobil va Xaldey tarixi»da to`fon davridan makedoniyalik Iskandar davrigacha bo`lgan voqealar bayon qilingan. Bizgachabuasarning parchalari o`rtaasr tarixchilari asarlarida keltirilgan ma’lumotlar orqali yetib kelgan.