Chiqarish markazi


II.Kuzgi bug‘doyda ko‘chat qalinligi (o‘simlik tup soni)ni aniqlash uchun



Download 5,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet89/98
Sana30.12.2021
Hajmi5,36 Mb.
#195489
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   98
Bog'liq
zoheCJXzeSqqxh1ujsrICHozpOdj1yoZhC97AZ8T

II.Kuzgi bug‘doyda ko‘chat qalinligi (o‘simlik tup soni)ni aniqlash uchun 
fenologik kuzatishlar o‘tkazish 
 
Kuzgi  budoyda  ko„chat  qalinligi  amal-o„suv  davri  davomida  ikki  marta 
amal-o„suv davri boshida va ohirida aniqlanadi. Ko„chat qalinligi o„suv davrining 
ohirida  aniqlanishi  o„rganilayotgan  hamda  dasturda  belgilangan  va  tashqi 
omillarning ko„chat qalinligiga ta‟sirini belgilaydi. 
 
Dalada  bug„doyning  ko„chat  qalinligi  tajribaning  1  va  3  takrorlanishlarida, 
barcha variantlarda aniqlanadi. 


162 
 
 
Ko„chat  qalinligini  aniqlash  uchun  har  bir  variantda  dioganallar  bo„yicha 
1m
2
  o„lchamda  doimiy  qoziqlar  qoqilgan  uch  nuqta  belgilab  olinadi  (zinapoya 
shaklda). Bu nuqtalarda barcha fenologik kuzatuvlar bug„doyning amal-o„suv davri 
ohirigacha olib boriladi. 
 
Kuzgi  bug„doyning  amal-o„suv  davri  boshida  ko„chat  qalinligini  aniqlash 
ishlari to„la maysalar hosil bo„lganda o„tkaziladi. 
 
Amal-o„suv  davri  ohirida  esa  qolgan  fenologik  kuzatuvlarni  laboratoriya 
sharoitida  davo  ettirish  uchun  belgilab  qo„yilgan  joylardan  o„simliklar  ehtiyotlik 
bilan qazib  olinadi, rivojlanish davrida  bir-biriga qo„shilib  ketgan tuplar ajratiladi 
va haqiqiy ko„chat qalinligi aniqlanadi. 
 
Qazib olingan bug„doy tuplari nuqtalar bo„yicha alohida (1m
2
dagi) bog„lam 
qilinib, boshoqlari qog„oz bilan o„rab qo„yiladi. 
 
Alohida-alohida bog„langan bog„lamlarda quyidagilar aniqlanadi: 
 
-haqiqiy ko„chat qalinligi, (tup soni), 1m
2
 dona; 
 
-tupdagi umumiy poyalar soni, 1m
2
 dona; 
 
-hosilli (boshoqli) poyalarsoni 1m
2
 dona; 
 
-boshoqdagi don soni, dona,  
 
Boshoqdagi don soni esa, quyidagi formula orqali aniqlanadi: 
 
 
Bunda: D
s
-boshoqdagi don soni; 
                      a-1m
2
 dagi don og„irligi; 
                       b-ming dona don og„irligi; 
                       s-boshoqli poyalar soni. 
 
Masalan,  biz  tahlil  qilayotgan  nuqtalardan  biridagi  (1m
2
  dagi)  don  og„irligi 
360 g, 1000 dona don og„irligi esa 40 g, boshoqli poyalar soni 300 donani tashkil 
etsa: 
 
 
Demak,  ushbu  nuqtada  bitta  boshoqdagi  donning  o„rtacha  soni  30  donani 
tashkil etadi; 
 
-o‘simlikni bo‘yi  va boshoq  uzunligi, sm.  o„simlikning  bo„yi  uning  holatiga 
qarab, mart, aprel, may, iyun oylarining birinchi kunida va ohirgi marta o„rimdan 
oldin  belgilangan  nuqtalarda  amalga  oshiriladi.  Boshoq  uzunligi  esa,  faqat  bir 
marta-o„rimdan oldin aniqlanadi; 
 
-qirqib  olingan  bog‘lamning  og‘irligi,  g.  Bu  ko„rsatkichni  aniqlash  uchun 
bog„lamdagi  bug„doyning  tuplanish  bo„g„ini  yuqorisidan  15sm  qoldirib,  qirqiladi 
va bog„lam tarozida tortiladi; 
-bog‘lam  boshoqlaridagi  don  og‘irligi,  g.  Belgilangan  maydondan  olingan 
bog„lamdagi boshoqlar yanchiladi, tozalanadi va tarozida tortiladi. Olingan natijani 
mahsuldor  poyalar  soniga  bo„lib,  bitta  boshoqdagi  don  og„irligi  aniqlanadi. 
Masalan;  1m

dagi  don  og„irligi  420  g  ni,  mahsuldor  poyalar  soni  310  donani 
tashkil etsa: 
 
 
Bunda: D
v
-bitta boshoqdagi don og„irligi, g, 


163 
 
                      a-1m

dagi don og„irligi, g, 
                       s-mahsuldor poyalar soni, dona. 
  
 
Demak, bitta boshoqdagi don og„irligi 1,35 g; 
 
-boshoqdagi  qatorlar  soni  va  har  bir  qatordagi  don  soni  ham  belgilangan 
o„sha  nuqtalardan  olingan  bog„lamlardagi  boshoqlarda  aniqlanadi.  Bu  amal, 
ayniqsa,  bug„doyning  ekologik  nav  sinoviga  yo„naltirilgan  tajribalarda  amalga 
oshirilishi muhim ahamiyatga ega; 
 
-1000  dona  don  og‘irligini  aniqlashda  belgilangan  har  bir  nuqtadan 
(1m
2
dan) olingan hamda yanchilgan dondan sanab ming dona ajratiladi va tarozida 
tortiladi; 
 
-don  va  somon  hosildorligi.  Kuzgi  bug„doyning  don  va  somon  hosildorligi 
barcha takrorlanishlardagi har bir variantda alohida belgilangan 3 nuqtadan olingan 
o„simlik namunalarida aniqlanadi. Buning uchun, 3 nuqtadan olingan va yanchilib, 
tarozida  alohida  tortilgan  don  og„irligi  yig„indisi  uchga  bo„linadi  va  1m

dagi 
donning o„rtacha og„irligi aniqlanadi: 
  
 
Bunda: A
o„
-1m

dagi donning o„rtacha og„irligi, g; 
                       a
1
-birinchi nuqtadagi don og„irligi, g; 
                       a
2
-ikkinchi nuqtadan don og„irligi, g; 
                       a
3
-uchinchi nuqtadan don og„irligi, g. 
 
1m

da aniqlangan o„rtacha don og„irligi gektar hisobida aniqlanadi: 
D
h
= A
o„
-10000 m
2
 (1 ga); 
 
Bunda: D
h
-don hosildorligi: 
                     A
o„
-1m

dagi donning o„rtachaog„irligi, g; 
 
Masalan,  donning  nuqtalar  bo„yicha  og„irliklari  1m
2
  da  a
t
-423,  a
2
-387,  a
3
-
410 gramm bo„lsa, unda o„rtacha don og„irligi 406,6 grammni tashkil etadi. 
Demak,  A
o„
-406,6  g.  bunda  D
h
  =406,6∙10000=4066000,0  g.  buni  tonnaga 
aylantirsak 4,066 t, ya‟ni 40,06 sentinerni tashkil etadi. 
 
Somon hosildorligi ham shu tarzda aniqlanadi. 
 
25.2.-jadval 

Download 5,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   98




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish