Chiqarish markazi



Download 5,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet21/98
Sana30.12.2021
Hajmi5,36 Mb.
#195489
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   98
Bog'liq
zoheCJXzeSqqxh1ujsrICHozpOdj1yoZhC97AZ8T

Ihota o‘rmonlari. Mavjud ihota o„rmonlari bo„yicha kuzatuvlar (2, 3, 4, 5, 6, 
7  va  24  qatorli  darahtzorlarda)  olib  boriladi.  Bunda  darahtlarning  oralig„i  va 
ulardan  har  birining  balandligi  o„lchanadi,  shuningdek,  yoshi  aniqlanadi.  O„rmon 
ichida har bir daraht bo„yicha shunday kuzatuvlar o„tkaziladi. Ihota o„rmondan 25, 
50, 100, 150 ba‟zida (daraht qatorlari orasidagi masofaga  qarab) 200 m. da sizot  
sathigacha (gidromorf tuproqlarda), avtomorf tuproqlarda 150-200 sm. chuqurlikda 
chuqur  kovlanib,  uning  kesmasida  genetik  gorizontlar  bo„yicha  morfologik 
tuzilishi  ta‟rifi  yoziladi  va  har  bir  genetik  qavatdan  alohida  tuproq  namunalari 
olinib, ulardagi mehanik va agregat tarkibi, gumus, azot, fosfor va kaliyning yalpi 
va  harakatchan  shakllari  tahlil  etiladi,  shuningdek,  tuproqdagi  tuz  tarkibi  ham 
aniqlanadi. 
 
Kuchli  shamollar  esayotgan  paytda  ochiq  joyda  (ihota  o„rmonlarsiz),  ihota 
darahtzorlari  ichida,  chuqurlar  qazilgan  nuqtalarda,  er  yuzasidan  15,  30,  75,  100, 
150, 200 sm balandliklarda ko„l anemometri yordamida shamol tezligi o„lchanadi 
va  deflyasiya  mahsulotlari  tutiladi;  shu  nuqtalarda  har  10  sm  dan  150  sm 
chuqurlikka  tuproq  namligi  aniqlanadi;  shu  masofalarda  g„o„zaning  shamoldan 
zararlanish  darajasi  aniqlanadi;  fenologik  kuzatuvlar  va  pahta  hosilini  hisoblash 
ishlari bajariladi.  
 
Qulisli  ekinlar  ekilib,  himoya  qatorlari  tashkil  etish.    Bu  maqsadda  baland 
poyali  ziroatlar  (kuzgi  bug„doy,  javdar,  makkajo„hori,  oq  jo„hori  va  b.q.)  g„o„za 
dalarida  bir  –biridan  20-25  m.  uzoqlikda  ekiladi.  Keyingi  esa  (60  sm.  egat 
oralig„ida  ekilsa) bir seyalka  o„tadigan  qamrovda  (2,2  m)  bo„ladi.  Kulis qatorlari 
doimiy,  kuchli  esuvchi  shamollar  yo„nalishiga  ko„ndalang  barpo  etiladi  (7.1-
chizma). 
 
Kulisli  ekinlar  ekilib,  qatorlari  orasidagi  g„o„za  va  tuproqni  kuzatish  huddi 
ihota darahtzorlaridagi kabi, o„tkaziladi. Bunda faqat masofa yaqinroq –5, 10, 15, 
20  va  25  m.  bo„ladi.  Tuproq  namunalari  dalada  konvert  shaklida  kavlangan  5  ta 
chuqurdan  olinib,  tahlil  qilinadi.  Har  bir  kulislar  aro  paykaldagi  pahta  hosili 


36 
 
alohida-alohida hisobga olinadi har qator kulis uchun ekilgan boshqa ekinlar hosili
poyasi, somoni ham alohida yig„iladi va hisoblanadi. 
 
Tuproqni himoyalovchi almashlab ekishlar. Eroziyaga qarshi qo„llaniladigan 
choralardan  almashlab  ekishni  to„g„ri  joylashtirish  juda  muhim  ahamiyatga  ega. 
Maqsadga  erishish  uchun  almashinadigan  ekinni  to„g„ri  joylashtirish  ham  alohida 
rol o„ynaydi. 
 
Shamol  ta‟siri  faol  bo„lgan  hududlarda  bajariladigan  muhim  dala 
tajribalarida  almashlab  ekishga  agroiqtisodiy  va  iqtisodiy  baho berish bilan birga, 
almashlangan ekinlarning tuproqni himoyalashdagi ta‟siri ham tadqiq etilishi zarur. 
Tuproq  himoyalovchi  almashlab  ekishlar  tizimi  7.1-chizmada  keltirilgan.asosiy 
almashlab  ekish  ziroati-beda  bo„yicha  kuzatishlar  ushbu  kitobda  keltirilgan  
uslubda amalga oshiriladi. Tuproq ustida, shamol tartibi, tuproq namligi va shamol 
eroziyasining  salbiy  oqibatlari  bo„yicha  tadqiqotlar  «Ihota  o„rmonlari»,  «Kulisli 
himoya qatorlari» nomli uslubiyatning bo„limlari asosida o„tkaziladi. 
 
 
7.1 - chizma. Tuproqni himoyalovchi almashlab ekish bo‘yicha tajriba variantlarining 
joylashishi. 
 
Kimyoviy  tadbirlar.  So„ngi  yillarda  tuproq  to„zishi  va  o„simliklar 
zararlanishiga  qarshi  yuqori  molekulali  kimyoviy  preparatlar  qo„llanilmoqda. 
Tajribalarda  bunday  preparatlar  ularni  qo„llash  qoidalariga  ko„ra,  «OVT-1» 
purkagichi  bilan  sepiladi.  Tajriba  qo„yishdan  avval  tajriba  dalasida  3-4  ta  chuqur 
kavlanib,  genetik  qavatlar  bo„yicha  marfologik  tavsiflanadi.  Genetik  qavatlardan 
olingan  tuproq  namunalarida  mehanik  va  makro  agregat  tarkibi,  gumus,  azot, 
fosfor,  kaliyning  yalpi  va  harakatchan  shakllari  tahlil  qilinadi.  Tajriba 
boshlanishdan  oldin

turoqdagi  tuz  tarkibi  3,  6,  9,  12,  15  va  18-kunlari,  keyin  1-
sug„orishgacha  qadar  ham  10  kunda  1,5  m.  chuqurlikkacha  tuproq  namligi 
aniqlanadi.  Shu  kunlari  tuproqning  0-1,  1-2,  2-3,  3-5,  5-10,  10-20,  20-30  sm. 
chuqurliklaridan olingan namunalarida uning makrostrukturasi tahlil qilinadi, havo 
va tuproq harorati o„lchanadi. Tuproq harorati 0-5 va 5- 10 sm. chuqurlikda soat 9, 
14  va  21  da  o„lchanadi.  Har  2  kun  oralatib,  90  %  nihollar  paydo  bo„lguncha 
ko„chatlar soni hisoblanadi. 0, 15, 30, 50 va 75 sm. balandlikda «chang» tutiladi, 
15  sm.  balanlikda  shamol  tezligi  aniqlanadi.  Sanab  o„tilgan  barcha  kuzatuvlar  va 
tadqiqotlar,  hamma  variantlar  bo„yicha  2-3  takrorlanishda  bajariladi.  Har  galgi 
kuchli  shamoldan  keyin  g„o„zaning  zararlanganlik  darajasi  qayd  etilgan  tasnif 
bo„yicha  aniqlanadi.  Fenologik  kuzatuvlar  barcha  variantlar  bo„yicha  2 


37 
 
takrorlanishda  umumqabul  qilingan  uslub  bo„yicha  o„tkaziladi,  hosil  variantlar 
bo„yicha yoppasiga teriladi va hisoblanadi (7.2-chizma).

Download 5,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   98




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish