Chiqarish markazi



Download 5,37 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/85
Sana08.06.2022
Hajmi5,37 Mb.
#642854
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   85
Bog'liq
dala tajribalarini olib borish

Tuproq va o‘simliklarning agrokimyoviy tahlili. 
Ekishgacha, amal davrida 
va amal davri ohirida tuproqqa ishlov berish bo„yicha tajribalarda tuproq va 
o„simliklarning agrokimyoviy tahlillari o„tkazilishi zarur. 
Tajribada uning vazifalariga ko„ra, gumus, yalpi azot, fosfor, kaliy, nitratlar, 
amiak va o„simlik o„zlashtiradigan fosfatlar miqdori aniqlanadi. Bunda sho„rlangan 
erlardagi tuproqlarning sho„rlanish darajasini kuzatish, albatta zarur.
G„o„za asosiy oziqa moddalarni o„zlashtirishni aniqlash uchun o„simlikda 
rivojlinish davrlari bo„yicha kimyoviy tahlil o„tkaziladi.
Tuproq mikrofloriyasini kuzatish. 
Kuzgi shudgorning turlicha chuqurligi va 
o„tkazish tehnologiyasi, amal davridagi kultivatsiyalar soni va chuqurligi tuproq 
mikroflorasi soni va sifat tarkibiga, turli qatlamlarda taqsimlanishga jiddiy ta‟sir 


27 
ko„rsatadi. Tuproqning ayrim qatlamlari bo„yicha mikroflora tavsifi tajriba 
variantlarida kechayotgan jarayonlar yo„nalishini tasavvur etish, tuproq 
unumdorligidan imkoni boricha ko„proq foydalanish uchun qulayroq sharoitlarni 
belgilashga imkon beradi. 
Tuproq mikroflorasini kuzatish aprel-may, iyun, iyul, oktyabr-noyabr 
oylarida o„tkaziladi.
Sug‘orishda suvni o‘lchash.
Tuproqqa ishlov berish bo„yicha tajribalarda 
amal davri sug„orishlarda berilgan suv miqdori, albatta, o„lchanish kerak. Buning 
uchun mahsus suv o„lchagich-suv o„tkazgichlar va boshqa moslamalardan 
foydalaniladi (sug„orish bo„limiga qarang). 
Tajriba qo„yishning asosi bo„lgan yagona farq tamoyili bo„yicha tuproqqa 
ishlov berish usullari, tehnologiyasi yoki ishlov chuqurligi o„rganilganda amal 
davri sug„orishlarining barchasida bir hil me‟yorida suv berish zarur. 
Masalan, shudgor yoki yumshatishning turlicha chuqurligi, erta bahorgi va 
ekish oldindan ishlovlar chuqurligi, g„o„zaning amal davridagi kultivatsiyalar 
chuqurligi va b.q. o„rganilganda har bir sug„orishda mavsum bo„yicha barcha 
variantlarga bir me‟yorda suv beriladi. 
Oddiy va plyonka ostida 
ekish
 
tuproqda
 
maqbul harorat kuzatilganda 
boshlanib, barcha variantlar uchun ekish muddati va usuli, ekish me‟yori, ekish 
chuqurligi va sh.k lar bo„yicha teng sharoit yaratiladi. Bunda, shuningdek, plyonka 
turlari, ular olinadigan muddatlar ham aniqlanadi. 
G„o„za parvarishda hosil-yig„im terimida mehanizatsiya keng qo„llanilishi 
munosabati bilan chigit ekishda, egatlarning to„g„ri va enlamalari oralig„i oddiy 
egatlar kengligi bilan bir hil bo„lishi muhim ahamiyat kasb etadi. Ushbu talablarga 
amal qilingandagina qo„llanilayotgan mashinalarning yuqori samaradorligiga va 
qo„l mehnati sarfini kamaytirishga erishish mumkin. 
Buning uchun seyalkalar sinchiklab tayyorlangan, marker esa zarur 
kenglikka juda aniq o„rnatilgan bo„lishi zarur. Ekishda qatnashayotgan traktorchi 
yuqori malakali bo„lishi darkor. 
Kultivatsiya, egat va boshqalarning chuqurligini o‘lchash. 
G„o„za qator 
oralarini uzunasiga yoki ko„ndalangiga o„lchash amallarini o„tkazishda, uning har 
hil chuqurligini, egat chuqurligi yoki o„g„it solinadigan chuqurlik samaradorligini 
o„rganishda tuproqni yumshatish chuqurligi, egat chuqurligi va kengligi, o„g„it va 
boshqa oziq moddalar solishning haqiqiy chuqurligi haqida ma‟lumotlar zarur 
bo„ladi. Bunday ma‟lumotlarni chuqurlik o„lchagich asbobidan foydalanish orqali 
olish mumkin. (4.2-chizma). 
1)
Bu haqda «Методы агрохимических, агрофизических и микробиологических исследований в 
поливных хлопковых районах» nomli qo„llanmadan (Tashkent, 1963) atroflicha ma‟lumot olish mumkin. 
2)
«Методы агрохимических анализов почвы растений в Средней Азии» T, 1977 


28 
4.2 - chizma. 90 sm. li egat oralig‘ida traktor kultivatori o‘tguncha o‘rnatilgan chuqurlik 
o‘lchagich. 
 
Chuqurlik o„lchagich uzunligi 90 sm, kesmasi 3h5 sm li tahtachadan iborat. 
Tahtachaning har 15 sm. da 3 tadan teshik ochilgan. Ularga uzunligi 50 sm. li, to„rt 
burchakli, kesmasi kichik bo„lakchalar har 1 sm. da har 5 sm. da katta bo„lakchalar 
tushirilgan. Bu bo„lakchalar kultivatsiyaning haqiqiy kengligi, egat kengligini 
o„chash imkonini beradi. 
Chuqur o„lchagich (reyka)lar bo„lakchalari 1 sm. dan, yuqoriga qarab, 1sm 
dan 50 sm gacha. Bo„lakchalar kultivatsiya chuqurligini birdaniga uch joydan 
o„lchash imkonini yaratadi. Tik chuqur o„lchagichlar chuqurchalarga 90 sm.li egat 
oralig„ida ko„ndalang planka chetida 15 sm, 60 sm. egat oralig„ida plankacha 
chekkasida 30 sm. li bo„lakchada va o„ng tomonda planka chetidan 15 sm. da 
o„rnatiladi. 
Kultivatsiyalashda o„g„it solish yoki egat chuqurligini o„lchash uchun 
chuqur o„lchagich egat orasiga kultivator ishchi organlari o„tguncha o„rnatilib, 
tegishli ma‟lumotlar yozib olinadi va ishchi organlar o„tgandan so„ng yana 
o„rnatilib, o„lchanadi. 
Asbob har bir egat oralig„ida to„g„ri chiziq bo„ylab chapdan o„ng tomonga 
qarab o„rnatiladi. Reykalar tuproqqa tegishi bilan o„lchov boshlanadi. O„lchash 0,5 
sm. aniqlik bilan o„tkaziladi. Reyka bo„yicha hisob chapdan o„ngga tomon olib 
boriladi. Ko„rsatkichlar yozib olingach, ushbu joy qoziq qoqib belgilanadi va 
asbob keyingi egatga ko„chiriladi. Bunday o„lchashlar variantning 5 joyida amalga 
oshiriladi. 
Kultivator ishchi organlari o„tgandan keyin, birinchi marta asbob o„rnatilgan 
joydagi yumshatilgan tuproq ehtiyotlik bilan olib tashlanib, yana asbob o„rnatiladi, 
reykalar tushiriladi, o„lchov bajarilib, ma‟lumotlar yozib olinadi va o„rtachasi 
hisoblanadi. 
Misol: asbob 60 sm. li egat oralig„iga o„rnatilgan. Kultivator o„tguncha 
chuqurlik 1-reykada 4 sm, 2-reykada 5 sm va 3-reykada 3 sm. 
Kultivator o„tgandan keyin bu ko„rsatkich 1-reykada 9 sm, 2-reykada 15 sm, 
3-reykada 10sm. birinchi o„lchov ko„rsatkichlarini ikkinchisidan ayirib, 
kultivatsiyaning amaldagi chuqurligi chiqariladi. 


29 
Kultivatsiya chuqurligini o„lchash 4.1-jadvalda keltirilgan shaklda yozib 
boriladi. 
O„g„it solish chuqurligi yoki egat chuqurligini aniqlash ham yuqorida qayd 
etilgan tartibda bajariladi. 
Begona o‘tlarni sanash. 
Kuzgi shudgor chuqurligi yoki tehnologiyasi, bu 
tadbir bajariladigan qurollar, erta bahorgi va ekish oldidan tuproqni tayyorlash 
usullari, qurollari va soni, kultivatsiya chuqurligini o„rganish, kultivatsiya ishchi 
organlari samaradorligi, ular sonini aniqlash ishlari begona o„tlarni hisobga olish 
bilan birga olib borilishi kerak. Begona o„tlarni tuproqqa ishlov berish bo„yicha 
o„tkaziladigan tajribalarda hisobga olish ular sonini kamaytiruvchi yoki 
ko„paytiruvchi choralar ishlab chiqish imkonini beradi. 

Download 5,37 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   85




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish