Чингиз Айтматов. Оккема (кисса) Чингиз Айтматов оцкема цисса


Чингиз Айтматов. Оккема (кисса)



Download 1,99 Mb.
Pdf ko'rish
bet6/62
Sana24.03.2022
Hajmi1,99 Mb.
#507216
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   62
Bog'liq
chingiz aytmatov oqkema qissa

Чингиз Айтматов. Оккема (кисса)


Чингиз Айтматов. Оккема (кисса)
Сотувчи унинг сузлари ва куримсиз кийим-боши устидан такаббурона кулиб куйди - уша- 
уша бесунакай кирза этик, кампир тиккан буз йштон, титилиб кетган камзул, ёмгир ва офтобда 
саргайиб кетган кигиз калпок. Сотувчи Муминга жавоб килди:
- Карвон бут. Факат шуниси чатокки, савдогар бу ёкка келганда, думингизни тутказмайсиз, 
урмонга, кирга кочасиз. Хотинларингизга бир тийинни ун жойидан тугиб саклаб куйишни 
тайинлайсиз. Бу ерда молни уюб ташласанг хдм бирон киши бир тийин чикаргиси келмайди.
- Айбга кушма, кадрдон, - хижолатомуз кечирим суради Мумин. - Сенинг келишингни 
билганимизда кетмасдик. Пулни айтадиган булсанг, йукни йундириб булмайди. Мана кузда 
картошкаларни сотамиз...
- Гапир-а, - унинг сузини булди сотувчи. - Сиз курумсок бойларни яхши биламан. Тогда 
яшайсиз, ер, пичан истаганингча. Чор атрофинг урмон - уч кунда айланиб чиколмайсан. Молинг 
борми? Асаларинг борми? Хдммаси бор. Бир тийин устида эса азон айтасан. Мана, харид кил, 
шойи курпа, тикув машинасидан битта колди...
- Худо хакки, бунака пул йук менда, - узини оклади Мумин.
Шу гапларимга ишонади деб уйлайсанми? Курумсок чол, пул йигасан. Хуш, каерга олиб 
кетасан?
- Худо хакки, йук- Шохдор она бугу хаккига касам ичаман!
- Хдй, майли, чий бахмал ол, янги шим тиктириб оласан.
- Олган булардим, Шохдор она бугу хакки!
- Э-е, сен билан тортишиб утиришдан фойда йук, - сотувчи кул силтади. - Бекор келибман. 
Уразкул каёкда?
- Эрталаб барвакт Оксойга кетганди. Чупонларда иши бор...
- Мехмондорчиликда юрган, чикар, - узича тушунган булди сотувчи.
Нокулай жимлик чукди.
Сен хафа булмагин, чирогим, - яна ran бошлади Мумин. - Кузда, худо хохласа
картошкани сотамиз...
- Кузгача узок.
- Бундай булса, кечиргин. Худо хайрингни берсин, уйга кир, чой ичиб кетасан.
- Чой ичгани келганим йук, - рад этди сотувчи. У фургоннинг эшикчасини ёпиб туриб, 
чолнинг
ёнида куппагининг кулогидан ушлаб машина оркасидан чопишга шай булиб турган болага 
кузи тушди-да, деди:
- Х,еч булмаса портфель олгин. Бола хадемай мактабга борар, албатта? Ёши нечада?
Муминга бу маслахат маъкул тушди: хафсаласи пир булган сотувчидан нимадир харид
килиши шарт эди, колаверса, набирасига чиндан хам портфель керак, бу йил кузда мактабга 
боради.
- Тугри айтасан, - безовталаниб колди Мумин, - менинг хаёлимда хам йук эди. Булмаса-чи, 
етти-саккизга чикди. Кдни, бу ёкка кел, - набирасини чакирди у.
Бобо чунтагини ковлаштириб, яшириб юрган беш сумликни чикарди. Купдан бери ёнида 
юрган булса керак, гижимланиб кетибди.
- Ушла, шалпанг кулок, - сотувчи болага айёрона куз кисиб портфелни узатди. - Энди 
укишни котиргин. Хат-саводингни чикармасанг, бобонг билан мана шу тогларда абадий колиб 
кетасан.
- Укийди! Унинг зехни уткир, - кайтимни санаркан, жавоб килди Мумин. Кейин янги 
портфелни авайлаб ушлаб турган набирасига куз югуртирди-да, уни багрига босди. - Мана, 
яхши булди. Кузда мактабга борасан, - деб куйди секингина.
Бобоси кадок кулини боланинг бошига майингина куйди. Шу дам боланинг томогига 
нимадир тикилгандай булди ва котма бобоси кийимларининг узига таниш хиди димогига


урилди. Ундан курук пичан ва мехнаткаш кишининг тер х,иди келарди. Садокатли, ишончли, 
мутабар киши у. Эхтимол, ер юзида болани жон-дилидан яхши курадиган, акллилик балосига 
учраган киши - Мумин чаккон деб аталган бу чол шундай содда, афандифеъл эди... Хуп, нимаси 
ёмон буни? Х,ар нима булмасин, уз бобонг булгани яхши.
Чексиз кувончга тулишини бола хаёлига х,ам келтирмаганди. Шу пайтгача мактаб хдкида 
уйлаб курмаганди. Шу пайтгача факат бобоси билан бугу авлодидан машхур кексаларнинг 
маъракасига борганди - тоглар ортидаги Иссиккулда кишлокларидан мактабга катнаган 
болаларни курганди.
Бола шу ондан бошлаб портфелдан айрилмай колди. Шодлигидан терисига сигмай мактаниб 
коровулхонанинг бутун ховлисини айланиб чикди. Аввал бувисига курсатди. Мана, бобом олиб 
берди! Кейин Бекей холасига курсатди. У хам портфелни куриб хурсанд булди ва болани 
мактаб куйди.
Бекей холанинг хушнуд дамлари камдан-кам буларди. Купинча гамгин ва тажанг юрар, 
жиянига эътибор х,ам килмасди. Бунга вакти хам булмасди. Унинг уз дарди бор. Бувиси, 
фарзанди булганда бутунлай узгача юрарди, дерди. Эри, Уразкул хам, Мумин бобо хам 
хозиргидай эмас, балки бошкача одам киёфасида юрган буларди. Унинг иккита кизи - Бекей 
хола ва боланинг онаси булса-да, барибир, чолга огир эди; уз боланг булмаса - бир бало, 
болангда бола булмаса - минг бало. Бувиси шундай деб зорланади. Ким билсин...
Бола Бекей холасидан сунг олган нарсасини курсатиш учун ёшгина Гулжамол билан унинг 
кизчаси олдига югурди. Бу ердан эса пичан ураётган Сейдахмад олдига тупгаб кетди. 
Жигарранг «туя» олдидан чопиб утаркан, унинг уркачларига уриб куйишга х,ам вакти булмади, 
«эгар» ёнидан, «бури» ва «танк» ёнидан утиб, кейин киргок буйлаб югуриб борарди. Ёпишкок; 
бутазор орасидаги сукмок йулдан чопиб утди. Сунгра эса утлокДаги узун йулакдан 
Сейдахмаднинг оддигача чопкиллаб келди.
Бугун бу ерда Сейдах,маднинг ёлгиз узи эди. Бобо аллакачон узининг тегишини, бир йула 
Уразкулнинг х,ам тегишини уриб куйганди. Пичанни х,ам аллакачон ташиб булишди - бувиси 
билан Бекей хола ташиб турди, бобоси босаверди, у эса бобосига ёрдамлашди. Молхонанинг 
олдига иккита тарам уйишди. Бобоси уларни шундай ихчам босдики, бир томчи ёмгир хам 
утмасди. Fарамлар худди тарок билан тараб куйилгандек силлик эди. Хдр йили пгу. Уразкул 
пичанга кулини урмайди, хдммаси кайнотасининг буйнида - харх,олда у амалдор. - Истасам, - 
дейди у, - сенларни бир зумда ишдан хдйдаб юбораман. - У бобо билан Сейдахмадга пгундай 
дук киларди. Бу хам мастликнинг касофати. Бобони хайдаб бупти. Унда ким ишлайди? Бобосиз 
ишлаб курсинчи! Урмонда иш ошиб-тошиб ётибди, айникса, кузда. Бобом айтадики, урмон куй 
суруви эмас, таркалиб кетмайди, лекин ташвиш ундан оз эмас. Шунга кура ут тушса ёки тогдан 
сел куйилса борми - дарахт бирёкка сакрай олмайди, жойидан кузгалмайди, турган жойида 
нобуд булаверади, Кимки дарахтларни асраб кололса, уша хакикий урмончи була олади. 
Уразкул Сейдахмадни хайдаб бупти, ундай ювош одам борми, Х,еч нимага аралашмайди, 
талашиб-тортишмайди. Бирок Сейдахмад хдр канча ювош, бакувват йигит булмасин, ялков, 
уйкуни яхши куради. Урмончиликка хам шу важдан келиб колган. Бобо, бундай йигитлар 
совхозда машина кувиб, трактор да ер агдариб юришибди, деб куйинади... Сейдах,мад эса 
томоркасидаги картошкани шурага бостириб юборди. Гулжамолнинг бир узи кулда боласи 
билан томоркада ишлашига тугри келди.
Сейдахмад пичан уримини х,ам кечиктириб юборди. Бобо хдтто утган куни уни койиб берди. 
«Утган кишда, - деди у, - сенга эмас, молларга ичим ачиди. Шунинг учун пичан бердим. Агар 
яна мен кекса чолнинг пичанига куз тикадиган булсанг, х,озирок айта кол, сен учун х,ам уришга 
тайёрман».
Гап таъсир килди. Сейдах,мад бугун зрталабдан уримга тушиб кетди.
Оркадан келаётган кадам товушини эшитиб, Сейдахмад кайрилди, куйлагининг енги билан

Download 1,99 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   62




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish