Chervyakli uzatmalar. Uzatmaning geometriyasi va kinematikasi

6-jadval. Chervyak g‘ildirak materiali uchun asosiy ruxsat etilgan kontakt egilishdagi kuchlanish, MPa. Mexanika xarakteristikasi

Bronza yoki cho‘yanning markasi	Quyish usuli			Chervyakning qattiqligiga ko‘ra ruxsat etilgan kuchlanishi
		mustahkamlik		HRC<45			HRC 45
BrO10F1	P	200	100	45	30	135	55	40	168
BrO10F1	K	255	147	57	41	186	71	51	221
BrO10N1F1	S	285	165	64	45	206	80	56	246
BrO5S5S5	P	150	80	35	25	111	45	32	133
BrO5S5S5	K	200	90	45	32	132	53	38	159
BrA9J3L	P	392	196	81	63	-	98	75	-
BrA9J3L	K	490	236	85	69	-	108	83	-
BrA10J4N4L	P;K	590	275	101	81	-	130	98	-
SCH10	P	118	-	33	20	-	41	25	-
SCH15	P	147	-	37	23	-	47	29	-
SCH18	P	177	-	42	26	-	53	33	-
SCH20	P	206	-	47	29	-	59	36	-
Izoh: K-quyma kokil; P-qumli formadagi quyma; S-markazdan qochma quyma

Mashina uzatmalari uchun g‘ildirak har bir tishlarning sikllar soni 10⁶ dan kam bo‘lganda, qabul qilish tavsiya etiladi. Agar sikllar soni 25·10⁷ dan katta bo‘lsa, u holda bo‘ladi. Demak, minimum holatida oralig‘ida o‘zgaradi.
- qiymati quyidagi formula orqali hisoblaniladi,
(25)
bu erda chervyak g‘ildiragining aylanishlar soni ayl/min;
- uzatmaning hizmat muddati, soatda.
Uzoq ishlash muddatini hisobga oluvchi koeffitsient hisoblangan kontakt kuchlanish ga ko‘ra quyidagi formuladan aniqlaniladi
(26)
Uzatma bir tekis yuklanish davrida ishlaganda (25)-formula orqali aniqlaniladi.
Sikllar soni 25·10⁷ dan yuqori ya’ni bo‘lganda uzoq ishlash muddatini inobatga oluvchi koeffitsientning minimal qiymati teng deb qaraladi. 26-formulaga ko‘ra ning aniqlangan qiymati, o‘zining maksimal qiymatidan katta bo‘lmasligi kerak. Agar bo‘lgan holda ham qabul qilinadi.
Yuqorida keltirilgan koeffitsientlarning aniqlanib keltirilgan kattaliklari uzatma bir xil yuklanish bilan ishlash davriga taalluqlidir. O‘zgaruvchan yuklanish holati uchun esa, sikllar sonining ekvivalent qiymatiga ko‘ra koeffitsientlar topiladi.
(27)
bu erda - to‘g‘ri kelgan burovchi moment, xizmat davrining davomiyligi va aylanishlar soni - rejimi uchun; - ta’sir etuvchi yuqori burovchi moment; daraja ko‘rsatkichi
Uzatmani qizishga tekshirish. Ko‘pincha uzatmaning chervyagi aylanish tezligi katta bo‘lgan elektr dvigateldan harakatga keltiriladi. Chervyakning tez aylanishi hamda sirpanish hodisasining mavjudligi uzatmada katta miqdor issiqlik hosil bo’lishiga olib keladi. Uzatmaning haddan tashqari qizib ketmasligini ta’minlash uchun zarur tadbirlar ko‘rish lozim. Buning uchun hosil bo‘ladigan issiqlik miqdori bilan mavjud sharoitda olib ketilishi mumkin bo‘lgan issiqlik miqdori aniqlanib bir-biriga taqqoslanadi va lozim bo‘lgan hollarda olib ketiladigan issiqlik miqdorini oshirish choralari belgilanadi.
Uzatmadagi moyning temperaturasi quyidagicha aniqlanadi:

Bu erda -yetaklovchi valdagi quvvat, Vt; -uzatmaning FIK; -issiqlik chiqarish koeffitsienti (shamollatilmaydigan yopiq xonalar uchun , qilib olinadi; A-havo bilan sovutiladigan yuza, m²; moy qizish temperaturasining joiz qiymati.

NAZORAT SAVOLLARI

1.Chervyakli uzatma turlari?
2. Cherviyak tuzilish shakllari qanday?
3.Uzatmaning geometric parametlarini ayting.
4. Chervyak koeffitsienti nima?
5. Uzatish soni qanday aniqlanadi?
6. Uzatmani mustaxkamlikka hisoblash bosqichlarni tushuntiring.
7. Chervyakli uzatmalar qanday uzatmalar qatoriga kiradi?
8. Chervyakli uzatmaning qizishi qanday tekshiriladi?
9. Chervyakni nisbiy diametri qanday topiladi?
10. Cherviyak g’ildiragining material turlarini ayting.

TAYANCH SO‘Z VA IBORALAR

Chervyakli uzatma, globoid chervyak, Arximed chervygi, chervyaklilik koeffitsienti, chervyakni nisbiy diametri, kontakt kuchlanish, sirpanish tezligi, kirimlar soni, ishqalanish burchagi, yuklanish koeffitsienti, sirpanish koeffitsienti, ishqalanish koeffitsienti, markazlararo masofa.