C #да Бутун сон, сузувчи нуқтали форматли сонлар ва ўнли форматдаги сонларнинг хотирада тасвирланиши” мавзусидаги

1.5 SUZUVCHI NUQTALI FORMATLAR
Bu raqamlar kompyuterda qanday ifodalanishi haqida bilishingiz kerak bo'lgan so'nggi narsa. Kasrlarni yozishda ulardagi vergulning o'rnini aniqlashda muammo yuzaga kelganligi sababli, kompyuter bunday sonlarni joylashtirish uchun eksponensial shakldan foydalanadi.Har qanday sonni quyidagi shaklda ifodalash mumkin X \u003d m * p p.Bu erda m - sonning mantissasi, p - sanoq tizimining asosi va n - sonning tartibi.Suzuvchi nuqta raqamlarini yozishni standartlashtirish uchun quyidagi shartdan foydalaniladi, unga ko'ra mantissaning moduli 1 / n dan katta yoki 1 ga teng va 1 dan kichik bo'lishi kerak Bizga 666.66 raqami berilsin. Keling, uni eksponent shaklga keltiramiz. X \u003d 0.66666 * 10 3 chiqadi. P \u003d 10 va n \u003d 3.Suzuvchi nuqta qiymatlari odatda 4 yoki 8 baytda (32 yoki 64 bit) saqlanadi. Birinchi holda, bu oddiy aniqlik raqami, ikkinchidan, ikki marta aniqlik deb ataladi.Raqamlarni saqlash uchun ajratilgan 4 baytdan 1 (8 bit) tartib va \u200b\u200buning belgisi haqidagi ma'lumotlar uchun berilgan, 3 bayt (24 bit) mantisani va uning belgisini tamsayı qiymatlari bilan bir xil printsiplarga muvofiq saqlash uchun ishlatiladi. Buni bilib, biz oddiy hisob-kitoblarni amalga oshirishimiz mumkin.
Maksimal qiymat n \u003d 1111111 2 \u003d 127 10. Uning asosida kompyuter xotirasida saqlanishi mumkin bo'lgan sonning maksimal hajmini olishimiz mumkin. X \u003d 2 127. Endi biz mumkin bo'lgan mantissani maksimal darajada hisoblashimiz mumkin. Bu 2 23 - 1 ≥ 2 23 \u003d 2 (10 × 2.3)) 1000 2.3 \u003d 10 (3 × 2.3) ≥ 10 7 ga teng bo'ladi. Natijada, biz taxminiy qiymatga ega bo'ldik.
Agar endi ikkala hisob-kitobni birlashtirsak, biz 4 baytli xotirada yo'qotishsiz yozilishi mumkin bo'lgan qiymatga ega bo'lamiz. U X \u003d 1.701411 * 10 38 ga teng bo'ladi. Qolgan raqamlar bekor qilindi, chunki aynan shu yozuv usuli aniqlik beradi.Barcha hisob-kitoblar oldingi xatboshida bayon qilingan va tushuntirilganligi sababli, biz hamma narsani qisqacha tasvirlab beramiz. Ikki aniqlikdagi raqamlar uchun odatda buyurtma va uning belgisi uchun 11 bit, shuningdek mantissa uchun 53 bit ajratiladi.
P \u003d 1111111111 2 \u003d 1023 10.
M \u003d 2 52 -1 \u003d 2 (10 * 5.2) \u003d 1000 5.2 \u003d 10 15.6. Biz yaxlitlaymiz va "m" aniqligi bilan maksimal X \u003d 2 1023 sonini olamiz.
Umid qilamizki, kompyuterda butun sonlar va haqiqiy sonlarni aks ettirish to'g'risida biz bergan ma'lumotlar o'qitishda siz uchun foydali bo'ladi va odatda darsliklarda yozilganlardan kamida bir oz aniqroq bo'ladi.Negativ bo'lmagan butun sonning maksimal qiymatiga barcha katakchalarda bitta raqam mavjud bo'lganda erishiladi. N-bitli vakillik uchun shunday bo'ladi manfiy bo'lmagan tamsayılar... Minimal son xotira katakchasining sakkizta bitida saqlangan sakkizta nolga to'g'ri keladi va nolga teng. Maksimal son sakkiz birlikka to'g'ri keladi va
A \u003d 1 × 2 7 + 1 × 2 6 + 1 × 2 5 + 1 × 2 4 + 1 × 2 3 + 1 × 2 2 + 1 × 2 1 + 1 × 2 0 \u003d 1 × 2 8 - 1 \u003d 255 o'n.
O'zgarishlar oralig'i manfiy bo'lmagan tamsayılar raqamlar: 0 dan 255 gacha.Saqlash uchun imzolangan butun sonlar ikkita xotira xujayrasi (16 bit) ajratilgan va eng muhim (chap) bit raqam belgisi ostida belgilanadi (agar raqam ijobiy bo'lsa, u holda belgi bitida 0, agar raqam salbiy bo'lsa - 1).Imzo-kattalik formatidan foydalangan holda ijobiy sonlarni kompyuterda ifodalash deyiladi to'g'ridan-to'g'ri kod raqamlar. Masalan, 2002 10 \u003d 11111010010 2 16 bitli shaklda quyidagicha ifodalanadi:
0000011111010010
N-bitli tasvirda imzolangan tamsayılar uchun maksimal ijobiy raqam (har bir belgiga bitta raqam ajratilishini hisobga olgan holda):Salbiy raqamlarni ko'rsatish uchun foydalaning qo'shimcha kod... Qo'shimcha kod sizga ayirboshlashning arifmetik ishini qo'shish operatsiyasi bilan almashtirishga imkon beradi, bu protsessor ishini ancha soddalashtiradi va uning ish faoliyatini oshiradi.N hujayralarida saqlangan A salbiy sonining komplement kodi 2 n - | A |.
Komplement kodi A dan 0 gacha bo'lgan salbiy sonli modulning komplementidir, chunki n-bitli kompyuter arifmetikasida:
2 n - | A | + | A | \u003d 0,
chunki kompyuter n-bitli arifmetikasida 2 n \u003d 0. Darhaqiqat, bunday sonning ikkilik yozuvi bitta birlik va n noldan iborat bo'lib, n-bitli xujayra faqat n ahamiyatsiz bitga, ya'ni n nolga to'g'ri kelishi mumkin.Salbiy raqam uchun qo'shimcha kodni olish uchun juda oddiy algoritmdan foydalanish mumkin:
1. Raqamning modulini yozing to'g'ridan-to'g'ri kod n ikkilik raqamlarda.
2. Oling teskari kod raqamlar, buning uchun barcha bitlarning qiymatlari teskari yo'naltiriladi (barchasini nolga almashtiring va barcha nollarni bitta bilan almashtiring).
3. Qabul qilingan teskari kodga birini qo'shing.
Keling, 16-bitli kompyuter vakili uchun -2002 manfiy soniga qo'shimcha kod yozamiz:

Ikkala komplekt kodida A salbiy sonining n-bitli tasviri bilan, eng muhim bit raqamning belgisini (bitta) saqlash uchun ajratilgan. Qolgan raqamlarda ijobiy raqam mavjud

Raqam ijobiy bo'lishi uchun shart bajarilishi kerak.

C formatida raqamlarni ifodalashning afzalliklari sobit nuqta raqamlarni tasvirlashning soddaligi va ravshanligi, shuningdek, arifmetik amallarni amalga oshirish algoritmlarining soddaligi.C dagi raqamlarni ifodalashning kamchiliklari sobit nuqta juda kichik va juda katta sonlardan foydalaniladigan matematik, fizik, iqtisodiy va boshqa masalalarni echish uchun etarli bo'lmagan kattaliklarni ko'rsatishning kichik diapazoni.

Raqamlarning suzib yuruvchi nuqta tasviri. Haqiqiy raqamlar kompyuterda formatda saqlanadi va qayta ishlanadi suzuvchi nuqta... Bunday holda, raqamlar yozuvidagi vergulning holati o'zgarishi mumkin.Raqam formati suzuvchi nuqta har qanday raqamni ifodalash mumkin bo'lgan eksponent belgiga asoslanadi. Shunday qilib, A raqamini quyidagicha ifodalash mumkin:Raqamlarni aks ettirishdagi izchillik uchun suzuvchi nuqta mantisaning quyidagi shartlarga javob beradigan normalangan shakli ishlatiladi:1 / n £ | m |Bu shuni anglatadiki, mantissa odatdagi kasr bo'lishi va kasrdan keyin nolga teng bo'lmagan raqamga ega bo'lishi kerak.Tabiiy shaklda yozilgan 555.55 kasr sonini normallashtirilgan mantissa bilan eksponent shaklga o'tkazing:
555.55 \u003d 0.55555 × 10 3.
Mana normallashgan mantissa: m \u003d 0.55555, tartib: n \u003d 3.
Suzuvchi nuqta raqami 4 ( oddiy aniq raqam) yoki 8 bayt ( ikki aniqlikdagi raqam). Suzuvchi nuqta raqamini yozishda mantissa belgisini, tartib belgisini, tartibini va mantissasini saqlash uchun bitlar ajratiladi.Raqamlarning o'zgarishi diapazoni raqamning tartibini saqlash uchun ajratilgan raqamlar soniga va aniqligi (muhim raqamlar soni) mantissani saqlash uchun ajratilgan raqamlar soniga qarab belgilanadi.Format uchun maksimal sonni va uning aniqligini aniqlang oddiy aniq raqamlaragar buyurtma va uning belgisini saqlash uchun 8 bit, mantissa va uning belgisini saqlash uchun 24 bit ajratilgan bo'lsa:
011111110111111111111111imzo va buyurtmaishora va mantissa
Raqam tartibining maksimal qiymati 1111111 2 \u003d 127 10 bo'ladi va shuning uchun raqamning maksimal qiymati quyidagicha bo'ladi:Agar "suzuvchi" nuqta mantissada birinchi muhim raqamdan oldin joylashgan bo'lsa, unda mantissa uchun ajratilgan raqamlarning aniq soni bilan, raqamning maksimal sonli raqamlari qayd qilinadi, ya'ni raqamlarni mashinada aks ettirishning maksimal aniqligi.

Ushbu jadvaldan ko'rinib turibdiki, suzuvchi nuqta raqamlarini tasvirlash shakli yuqori aniqlikdagi va juda keng doiradagi raqamlarni yozishga imkon beradi.
XULOSA
O’zbekiston kundan kun yanada rivojlanib borayapti. Bunda esa information axborot texnologiyalarining o’rni katta . Information texnologiyalar xayotimizning har javhasini qamrab oldi desak ham mubolag’a bo’lmaydi. IT texnologiyalaring asosiy vazifasi kundalik ishlarimizni yengillashtirishdan iborat. Axborot texnologiyasining maqsadi axborotlarni inson ularni tahlil qilishi va shu asosda biror ishni bajarish bo’yicha qaror qabul qilishi uchun ishlab chiqishdan iborat. Shunday qilib, tizim - bu o’zaro bog’liq va yagona maqsadga erishish uchun ma’lum qoida asosida o’zaro munosabatda bo’ladigan unsurlar to’plami. Bu unsurlar to’plami oddiy unsurlar yig’indisidangina iborat bo’lmay, har bir unsur ham o’z navbatida tizim bo’lishi mumkin. Tizimlar tuzilishi bo’yicha oddiy yoki murakkab bo’lishi mumkin. Oddiy tizimlarni tashkil etuvchi unsurlar soni kam bo’lib, sodda tuzilishga ega bo’ladi. Murakkab tizimlar esa, bir nechta unsurlardan tashkil topgan bo’lib bu unsurlar ham o’z navbatida alohida tizimlarga bo’linishi mumkin . .
Mazkur kurs ishi ikki bobdan iborat bo’lib, birinchi bob C# ga bag’ishlanadi. Uning tarixi, kelib chiqishi haqida ham qisqacha to’xtalib o’tilgan.
C# dasturlash tili ham C lar oilasiga mansub bo’lib, ishlash prinsiplari juda ham o’xshash. Birinchi EHM lar uchun dasturlarni dasturchilar mashina kodi tilida yozilgan. Bu juda qiyin va uzoq vaqt talab etadigan jarayon edi. Dastur tuzishni boshlash va ishlatib ko’rish orasida ancha vaqt o’tar edi. Bunday muammolarni yеchish faqatgina dasturlash jarayonini rivojlantirish, optimizatsiya qilish orqaligina bajarilishi mumkin edi. Dasturchilar mеhnatini iqtisod qiluvchi bunday “jixoz” o’rnini qism dasturlari egalladi. C# dasturlash tili haqida kengroq ma’lumotlar birinchi bobda keltirib o’tilgan.
Ikkinchi bobda esa sonlarning xotirada tasvirlanishi haqida qisqacha
ma’lumot keltirib o’tilgan. Uning ishlatilishi, dasturdagi vazifalari haqida batafsil yozilgan. Operatorlardan o’tish operatorlariga chuqurroq yondashilgan va iloji boricha misollar yordamida tushuntirib ma’lumotlar yoritib o’tilgan.
Dasturni ishlash jarayonida e’tiborli bo’lish juda zarur, chunki kichik bir xato ham yaratayotgan dasturimizni ishlash jarayonida xatolik yuz berishiga olib kelishi mumkin. Har bir qilayotgan ya’ni tuzayotgan dasturimizni mukammal o’rganib, ma’lumotlardan to’g’ri va oqilona foydalanib , dasturimiz sifat darajasida qo’yilgan talablar darajasiga to’liq javob beradigan bo’ladi deb o’ylayman.
Xulosa qilib shuni ta’kidlash mumkin, xozirgi fan-texnika xamda informatsion texnologiyalarining jadal rivojlanayotgan vaqtida AIJlarga bo`lgan talablar juda xam kuchli bo`lib, bu talablarni to`laqonli qondirish biz va bizga o`xshash yosh dasturchilarning oldida turgan ulkan vazifalardan biri bo`lib xisoblanadi

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI

1. 
   Karimov I.A. “O‘zbekiston XXI asrga intilmoqda”. – T., "O‘zbekiston", 1999.
   
2. 
   Karimov I.A. “Bizning bosh maqsadimiz – jamiyatni demokratlashtirish va yangilash, mamlakatni modernizatsiya va isloh etishdir”. – T.,”Xalq so‘zi”, 2005-yil 29-yanvar.
   
3. 
   O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish to‘risida”gi Farmoni (№PF-3080 30.05.2002 y.).
   

4. Mirziyoyev SH.M. “Erkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz”. Toshkent-2018
5. Mirziyoyev SH.M. “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng oliy bahodir “. Toshkent-2018
6. M.Aripov, M.Fayziyeva, S.Dottayev. Web texnologiyalar. O’quv qo’llanma. T.; “Faylasuflar jamiyati”. 2013. 350 bet.
7. M.Aripov, A.Madraximov. Informatika, informatsion texnologiyalar. Darslik. T: TDYui., 2004.
8. Aripov M., Begalov B., Begimqulov U., Mamarajabov M. Axborot texnologiyalar. O‘quv qo‘llanma. - T.: "Noshir", 2009.
9. G`ulomov S.S., Begalov B.A. Informatika va axborot texnologiyalari: Oliy ta`lim muassasalari talabalari uchun darslik. O`z.R Oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi, Toshkent Davlat Iqtisodiyot Universiteti. –T.: «Fan», 2010. –704 b.
10.www.google.uz
11. www.ziyo.com