Byudjet tashkilotlarida byudjet hisobi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

262 
 
 
 
 
“BYUDJET 
TASHKILOTLARIDA 
 BYUDJET HISOBI”
fanidan 
GLOSSARIY 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

263 
GLOSSARIY 
1-mavzu: Buxgalteriya hisobining nazariy asoslari 
 
Xalq xo`jaligidagi hisob turlari
- 
xalq xo`jaligidagi xo`jalik hisobi tizimidir. Ular 
buxgalteriya hisobi, statistika va tezkor hisobdir 
(buxgalteriya, statistika va tezkor hisobga 
karang). 
 
Analitik hisob
- 
ma’lum bir ko`rsatkich, mablag, jarayon natijasida sodir bo`lgan 
xodisalarni maydalab, aloxida pul, kerak bo`lgan xollarda esa, boshqa ulchov birliklari 
kurinishida hisobga olib borish. 
Analitik hisob rejaning bajarilishi va moddiy boyliklardan foydalanish darajasini 
aniqlash maksadida, shuningdek, xo`jalikni boshqarish uchun ma’lumotlarni olish, hisob-
kitobni aniq va tugri olib borish maksadida yuritiladi. 
Korxona xo`jaliklari faoliyatining 
taxlili uchun analitik ma’lumotlar zarur. Ulardan foydalanib, korxona xo`jalik faoliyati 
xakida tugri xulosa va karorlar kabul kilinadi. 
Analitik hisob ma’lumotlaridan foydalanib, tovar moddiy boyliklarining xar bir turi 
buyicha zaxiralar xolati, xar bir mol etkazib beruvchi, ishchi va xizmatchi, debitor va kreditor, 
moddiy javobgar shaxs va boshqalar xakida ma’lumot olish mumkin. 
Ishlab chiqarish xarajatlari buyicha analitik hisob moddalar va xarajatlar ob’ektlari 
buyicha olib boriladi. Bu esa ishlab chiqarilayotgan maxsulot tannarxini tugri aniqlash 
imkonini beradi. 
Analitik hisobni natura o`lchovida xam yuritish ishlab chiqarish zaxiralarining xolati 
buyicha aniqrok ma’lumotga ega bulish, xamda inventarizatsiya natijalarini (ortikcha, 
yetishmovchilik) tugri aniqlash imkoniyatini beradi. 
Analitik hisob buxgalteriyaning xujjatlari asosida olib borilib, ma’lum bir hisob 
buyicha olib borilayotgan analitik hisob ma’lumoti shu hisob ma’lumotlari bilan bir xil bulishi 
lozim. 
Birlamchi hisob
 - 
hisob jarayonining boshlangich boskichi, xo`jalik jarayonining 
(ma’lumotlari) ko`rsatkichlari ulchanadi, aniqlanadi va xujjatlarda aks ettiriladi. Birlamchi 
hisob sintetik va analitik schetning asosi hisoblanadi. Shuning uchun xam birlamchi hisobning 
uz vaktida va aniq bulishi hisob ko`rsatkichlari sifatiga va ularning korxona xo`jalik-
moliyaviy faoliyatini boshqarish va nazoratidagi axamiyatiga ta’sir etadi (
buxgalteriya 
xujjatlariga karang).