Byudjet soliq siyosati

Qisqacha xulosalar
Fiskal siyosat (byudjet-soliq siyosati) maqsadi iqtisodiy o`sish, baholarning barqaror darajasi, to`liq bandlik va to`lov balansi barqarorligini ta`minlashdan iborat. Bu maqsadlarga erishish uchun davlat xarajatlari va soliqlar bilan manipulyatsiya qilinadi.
Fiskal siyosat cheklovchi yoki rag’batlantiruvchi turlarga bo`linadi. Rag’batlantiruvchi fiskal siyosat iqtisodiyotning pasayish davrida olib borilsa, cheklovchi fiskal siyosat iqtisodiyotda haddan ziyod talab tufayli inflyatsiya paydo bo`lgan sharoitda olib boriladi.
Fiskal siyosat tadbirlari qisqa va uzoq muddatda mul’tiplikator samarasi ta`siri ostida bo`ladi.
Davlat xarajatlari mul’tiplikatori iste`molga chegaralangan moyillik darajasi bilan to`g’ri bog’liqlikka, chegaraviy soliq stavkasi hamda iste`molga chegaralangan moyillik darajasi bilan teskari bog’liqlikka ega.
Davlat xarajatlari va soliqlar miqdorini bir xil miqdorga oshirilishi daraomadlar hajmini ham shuncha miqdorga oshirilishiga olib keladi. Bu holat balanslashgan byudjet mul’tiplikatori bilan izohlanadi.


Nazorot va muhokama uchun savollar
1. Rag’batlantiruvchi va cheklovchi fiskal siyosatning qisqa va uzoq muddatdagi natijalarini tushuntirib bering.
2. Davlat xarajatlarining mul’tiplikatori kattaligi qaysi ko`rsatkichlarga bog’liq?
3. Ochiq iqtisodiyotda davlat xarajatlari mul’tiplikatori kattaligi fiskal siyosat samaradorligiga qanday ta`sir ko`rsatadi?
4. Soliq mul’tiplikatori miqdori qaysi omillarga bog’liq?
5. Balanslashgan byudjet mul’tiplikatorining mohiyati nimada?