Byudjet hisobi va nazorati

TAKRORLASH VA MUNOZARA UCHUN SAVOLLAR 
1.
Byudjet tashkilotlarida schyotlar rejasi
 
haqida nimalarni bilasiz? 
2.
Buxgalteriya hisobi schyotlari, ularning tuzilishi va turkumlanishini bilasizmi? 
3.
Buxgalteriya hisobi schyotlaridagi ikkiyoqlama yozuv nimaga asoslanadi? 
4.
Sintetik va analitik (tahliliy) hisob nima? 
5.
Aktiv schyotning ta’rifini bilasizmi? 
6.
Passiv schyotning ta’rifini
 
bilasizmi? 

---

76 
5-BOB. BYUDJET HISOBI VA NAZORATIDA HUJJATLASHTIRISH 
1. Hujjatlar va ular haqida tushuncha. 
2. Byudjet hisobida
hujjatlashtirish.
3. Hujjatlarning turlari. 
4. Hujjatlarning rekvizitlari va ularni rasmiylashtirish. 
5. Byudjet jaronida hujjatlarning aylanishi. 
6. Buxgalteriya hisobi hujjatlaridagi xatolarni to‘g‘rilash. 
 
5.1.Hujjatlar va ular haqida tushuncha 
Buxgalteriya hisobi uslubi elementlaridan biri hujjatlashtirish bo‘lib, uning 
ahamiyati xo‘jalikni yuritishda, boshqaruvni oqilona tashkil etishda, shuningdek 
hisob ishlarini yuritish oldiga qo‘yilgan vazifa hamda talablarga javob berishda 
zaruriydir. 
Hujjatlar O‘zbekiston Respublikasi statistika tashkiloti ishlab chiqqan va 
tasdiqlagan maxsus blankalarga ro‘y bergan yoki sodir etilishi kerak bo‘lgan 
xo‘jalik jarayonlarini hamma rekvizitlarni aks ettirilgan holda tuziladi. Bundan 
tashqari korxona maxsuslashtirib ishlab chiqqan blanka shakllari ham qo‘llaniladi, 
ushbu hollarda ishlab chiqilgan blankalar shakli moliya tashkilotlari tomonidan 
tasdiqlanishi kerak. 
Blankalarni eskirganlarini, hamda andozaga javob bermaydigan shakllarini ishlatish 
ta’qiqlanadi. 
Hozirgi davrda korxonalar o‘z buxgalteriya hisobini yuritishda zamonaviy texnika 
vositalaridan keng foydalanmoqdalar. Bunda korxonalarga birlamchi hujjatlarni 
hamma standartlar talabiga rioya etgan holda, hisoblash texnikalari orqali ishlab 
chiqarishga ruxsat etilgan. 
O‘zbekiston Respublikasi o‘rnatgan qonunchiligida belgilangan hollarda ba’zi 
hujjatlar qat’iy hisobda olib boriladi. Bunday blankalardan foydalanish va ular 
asosida hisob yuritish tartibi hamda ulardan foydalanuvchi korxonalar doirasi 
moliya vazirligi va tegishli boshqarmalari tomonidan belgilanadi.

---

77 
Qat’iy hisobda turgan blankalar o‘rnatilgan tartibda tartib raqami bilan belgilanadi, 
albatta korxona muhri, ma’sul xodimi imzo bilan ham tasdiqlanishi zarur. 
Blankalarga ma’lumotlar aks ettirilish ahamiyati shundaki, avvalambor xo‘jalik 
jarayoni isbotini bersa, ikkinchidan mulkchilik saqlanishini ta’minlaydi va yana 
korxona ichki boshqaruvi uchun hamda yuqori boshqaruvi, audit nazorati, tekshiruvi 
uchun ham xizmat qiladi. hujjatdagi ma’lumotlardan foydalanib korxona, 
muassasalar, tashkilotlar faoliyati o‘rganiladi, tahlil qilinadi, baho beriladi va 
tegishli xulosalar chiqarilib ular asosida chora-tadbirlari belgilanadi, tegishli qonun 
qoidalar qabul qilinadi va hayotga tadbiq etiladi.