«byudjet hisobi va g’aznachiligi ishi» kafedrasi «byudjet hisobi» fanidan

Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati

KIRISH


Respublikamiz o’z mustaqilligiga erishgan kundan boshlab barcha sohalarda katta о’zgarishlar го’у berdi. Mamlakatda qisqa vaqt mobaynida bozor munosabatlarining qaror topishi va rivojlanishi uchun obyektiv ijtimoiyiqtisodiy, huquqiy va siyosiy shart-sharoitlar yaratildi. Iqtisodiyotning hozirgi integratsiyalashuvi va globallashuvi kuchayib borayotgan bir davrda davlat sektorida byudjet tizimi byudjetlari daromadlari ijrosini ta’minlash byudjet hisobi va nazoratini xalqaro standartlarga mos holda yanada takomillashtirishni taqozo etmoqda.
Kurs ishi mavzusining dolzarbligi. Bugungi kunda har qanday davlatda tashkil etiladigan turli xil fondlar, xususan, byudjetdan tashqari jamg‘armalar shu mamlakat iqtisodiyotida eng muhim institutlaridan biri hisoblanadi. Ularning samarali faoliyat ko‘rsatishi iqtisodiy o‘sishning sifatiga va mamlakat aholisining ijtimoiy farovonlik darajasiga bevosita o’z ta’sirini ko‘rsatadi. Aynan shuning uchun ham keying yillarda Davlat byudjeti masalalariga (o’z ornida, muammolariga) katta e’tibor bilan qaralayapti.
Mamlakatimizda ham davlat maqsadli jamg’armalarida to‘planayotgan moliyaviy resurslar iqtisodiyotimizni modernizatsiya qilish va isloh etish sharoitidek ayni paytda ijtimoiy-iqtisodiy sohalar faoliyatining moliyaviy asosini tashkil etib, ular tegishli sohalar vazifalarining bajarilishini ta’minlab kelmoqda.
Prezidentimiz Shavkat Miromonovich Mirziyoyev ta’kidlaganlaridek, “Jami investitsiyalarning 67 foizidan ortig`i mamlakatimizning ichki manbalari hisobidan – korxonalar va aholi mablag’lari, investitsiya jarayonlarida tobora faol ishtirok etayotgan tijorat banklari kreditlari, shuningdek, davlat byudjeti va davlatning maqsadli jamg’armalari mablag’lari hisobidan shakllantirilmoqda”¹. Ayni damda, byudjetdan tashqari jamg‘armalar oldiga qo’yilgan asosiy maqsad - ijtimoiy yo‘naltirilgan va iqtisodiy jihatdan taraqqiy etgan jamiyatni barpo etishdir. Shunday ekan, byudjetdan tashqari jamg‘armalar mamlakat iqtisodiyoti va eng avvalo, uning sotsial sohasi holatini xarakterlaydigan eng muhim ko‘rsatkichlardan biridir. Xususan, O’zbekiston Respublikasida iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida alohida o’rin egallaydigan davlat moliyasi va uning muhim tarkibiy qismi bo’lgan davlat byudjeti, xususan davlat maqsadli va byudjetdan tashqari jamg’armalar faoliyati va ularning hozirgi holati, shuningdek, ushbu sohada bartaraf etilishi lozim bo’lagan ayrim muammo va kamchiliklarni bartaraf etish masalalariga chuqurroq yondashishning ahamiyati haqida fikr yuritiladi. Negaki, davlat maqsadli va byudjetdan tashqari jamg’armalari mamlakatning ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy, ekologik va boshqa funktsiyalarini amalga oshirishda moddiy- moliyaviy asosni tashkil etadi va mamlakat moliya tizimining barcha bo’g’inlari bilan byudjet-moliya qonunchiligi bilan tartibga solinadigan muayyan munosabatlarga kirishadi. Shunday ekan, bitiruv malakabiy ishimiz mavzusi nihoyatda dolzarbdir.
Bizga ma’lumki, juda qadimdan kishilik jamiyati taraqqiy etib borar ekan, insonlar ma’lum maqsad va rejalarni ko’zlagan holda o’zlari alohida yoki jamoaviy tarzda turli xil jamg’armalar tashkil qila boshlashgan va vaziyat taqozosi bilan ulardan foydalanishgan. Bora-bora bu amaliyot taraqqiy topib, jamg’armalar aynan bir maqsadda hamda ma’lum davriy ketma-ketlikda shakllantirila boshlangan.