Буюклар муҳаббати

ҚАЙНОҚ ҚАЛБ ЭГАСИ
 
 
Машҳур шоир Владимир Маяковский рус шеъриятнинг поэтик тузувчиси 
эди. У ХХ аср поэзиясига янгича дунёвий йўналиш олиб кирди. “Мистер 
Буфор”, “Ҳаммом” каби пъеса, “Севаман”, “Иштон кийган булут”, “Яхши” 
каби поэмалар ва яна кўплаб ажойиб шеърлари билан шеърият ихлосманд-
ларини мафтун этди. Владимир Маяковский 1893 йил 19 июлда Грузиядаги 
Бағдиди қишлоғида ўрмончи оиласида туғилди. Унинг исмини отаси шара-
фига Владимир деб қўйишди. У яшаган қишлоқда фақат грузинлар 
яшашарди. Маяковскийлар оиласи эса рус эди. 
 
Володя ёшлигидан грузин тилини яхши ўрганди. У олти ёшидан китобни 
севди, ўқиш-ёзишни билиб олди. Мактаб ёшига етганда онаси уни опалари Оля 
ва Люда ўқийдигин гимназияга олиб борди. Бир йил ичида уни Кутаисидаги 
ўрмончилик соҳаси бўйича ўқишга беришмоқчи бўлишганда оила бошлиғи 
оламдан ўтди. Отадан жудо бўлгач, Маяковскийлар оиласи моддий томондан 
қийналиб қолишди. Уйдаги жиҳозларни сотиб кун кўра бошлашди. Люда Мос-
квада ўқирди. Улар ўша ёққа кўчиб ўтишга қарор қилишди. Москвада жуда кўп 
елиб-югуришлардан сўнг онасига 50 рублЬ пенсия тайинлашди. Маблағ 
258

---

етишмасди, одамлар уйларини тозалаб кун кўришарди. Ёшлигида ана шундай 
қийинчиликда ўсган Володя, жиддийлашиб революцион фаолиятни бошлаб 
юборди. У варақаларни, рухсатсиз китобларни ўқирди. 1908 йили Владимир 
РСДРПга кирди. Кейин уни революцион фаолияти учун кетма-кет қамашди. 
Қамоқхонада шеърлар ёза бошлади. 1912 йили биринчи китоби чоп этилди. 
Владимир Маяковский адабий кечаларда минбарларда нутқ сўзлади. Баланд 
бўйли, қадди-қомати келишган, жиддий, чиройли йигит эди. У мухлислар би-
лан узоқ баҳслашишни ёқтирарди. 
1915 йили “Иштон кийган булут” поэмасини ёзди. Бу севги поэмани 
революцион ва антибуржуазияга қарши деб аташди. Осип Брик томонидан 
1915 йили сентябрь ойида бу поэма цензура қисқартиришларидан сўнг чоп 
этилди. 
“Иштон кийган булут” поэмаси шоирнинг севги ҳақидаги тасаввурлари эди. 
Поэма қаҳрамони Мария учрашувга ваъда беради-ю аммо келмайди. Лирик 
қаҳрамонни аччиқ ҳаёт ақлдан оздиради. Ҳаётдаги қийинчиликлар, норозилик 
уни жамиятга қарши қилиб тарбиялади. 
Владимир севги ёшида эди. У ана шундай олов пайтида Лиля Брикни 
учратди.
”У оғир-вазмин, латофатли, калондимоғ, қайсар, бўш-баёв ва 
бошқа жуда кўп хислатли қиз эди”,
деб эслайди В. Шкловский. У эркакларни 
ўзича жалб қила оларди.
Шоир Лилянинг опаси Элза билан аллақачон таниш бўлса-да, Брик ва унинг 
хотини билан 1915 йили танишади. Лиля ва Элза тақдирининг ўзи жуда бир 
қизиқ. Уларнинг ёшлиги Москвада Ю. Каган исмли ҳуқуқшуноснинг уйида 
кечганди. Онаси Москва консерваториясининг фортепянно синфини тугат-
ганди. Ҳар иккалалари ҳам яхши тарбияланиб ўсишди. Ҳар бири эркакларни 
мафтун этадиган аёллик назокатини намойиш этишга тиришарди. Элза 
Маяковскийни учратгандаёқ ёқтириб қолганди ва турмуш қурган опаси 
Лилянинг уйига уни етаклаб келади. Осип Брикнинг Лиля билан оиласи 
259

---

унчалик мустаҳкам эмасди. Уларни самимий муносабат ушлаб турарди, холос... 
Ҳис-ҳаяжонли ёш шоир Лиляни кўрибоқ севиб қолди ва тўғридан-тўғри унга 
муҳаббат изҳор этди. Лиля Юревна бу ҳақда шундай эслайди:
“У мени 
севибгина қолмай, менга ҳужум қилганди. Икки ярим йил мобайнида менда
бир дақиқа ҳам тинчлик бўлмади. Мени унинг узун бўйи, шиддат билан юриши 
ва бошқа жиҳатлари ҳайиқтирарди. Унинг муҳаббати жуда кучли эди. Мен у 
билан танишганимда, у бирданига менга илтифот кўрсата бошлади. Менинг