Buyrak usti bezlari po‘stlog‘ining gormonlari Reja: I. Kirish

Kortizolning oshishiga sabablar

Bizning vaqtimizda, bahtga qarshi yoki baht uchunmi stress har doim ham hayot uchun jismoniy kurashishni talab qilmaydi. Bugungi kunda stressli holatni har hil narsalar yuzaga keltirishi mumkin:

• 
  Ishdagi yoki munosabatlardagi noxushliklar
  
• 
  “To’siqlar” bo’ylab harakatlanish
  
• 
  Uzoq vaqt ovqatlanmaslik
  
• 
  Uyquning yetarli emasligi
  
• 
  Ko’p mashq qilish
  
• 
  Spirtli ichimlikni ko’p iste’mol qilish
  
• 
  Kofe ko’p ichish (kuniga 3 chashkadan ortiq) va shu bian birga turli energetiklar
  

Havf-hatar ro’y berganda, qandaydir jismoniy faollik yuz bermaganligi sababli, “adashish” yuzaga keladi. Chunki odam qochishi, yugurushi, kurashishi va himoyalanishi kerak edi, lekin bunday qilmayapti. Nima bo’lyapti o’zi?

Mushaklar glyukozani sarflamagani hisobiga, qandli diabet va semizlikning rivojlanish havfi vujudga keladi. Bundan tashqari, glyukozasini “bergan” a’zolar, uni to’ldirishni talab qila boshlaydi va insonlar ichki his bilan shirinlik va hamirli taomlarga mukkasidan ketishadi. Shundan “stressni yeyish” atamasi vujudga kelgan.

Xulosa

Kortizol darajasini to’g’ri ovqatlanish yoki me’yorlashtirilgan jismoniy og’irliklar bilan pasaytirish mumkin. Bu degani, kuch mashqlari uzog’i bilan 1-1,5 soat, undan ko’p bo’lishi kerak emas. Bu asosan havaskor atletlarga taalluqli. Professional atletlar o’z arsenallarida kortizolni qonga tushish darajasini kamaytirishga qaratilgan turli maxsus qo’shimcha va preparatlari bor.

Shu bilan birga, BCAA va glyutamin aminokislotalari kortizolning chiqishi natijalari bilan kuchli kurashuvchilar bo’lib, yana 1,5-2 soat uzoq davom etadigan mashg’ulotlar vaqtida tez uglevodlarni qabui qilish ham foydalidir. BCAAni mashg’ulotdan avval yoki mashg’ulot vaqtida, glyutaminni esa mashg’ulotdan oldin va keyin qabul qilish yaxshiroqdir. Kreatinni 5 gr miqdordagisini qabul qilish, kortizol darajasini mashg’ulotlarning birinchi soatida 30-40% kamaytiradi.

Kortizol juda muhim gormon bo’lib, uni butunlay yo’q qlish qatiyan man etiladi, chunki organizmning quvvat bilan ta’minlanishi unga bog’liq. Lekin uning haddan ortiq va doimiy ishlab chiqarilishi ham, organizmni kuchsizlantiradi, to’liq qayta tiklana olmaydi, mushaklar va paylar bo’shashishi, bo’g’imlarni jarohatlanishi va qutulish juda mushkul bo’lgan yog’ qatlami hosil bo’lishiga olib keladi.

Va yana multfilmdagi “Hotirjamlik, faqat hotirjamlik!”so’zlarini tez-tez eslab turing.