Buyrak usti bezlari po‘stlog‘ining gormonlari Reja: I. Kirish

Glukokortikoidlar vazifasi

Bu gormonlar karbonsuvlar, oqsillar va yogiarning almashinuvida ta’sir-qiladi. Ular oqsillardan glukoza hosil bo’lishi va jigarda glukozani zahira bo‘lish jarayonlarini rag‘batlantiradi. Glukokortikoidlar insulining antagonisti hisob bo‘ladi. Glukokortikoidlar ichida faolrog‘i gidrokortizondir. Ular jigarda glukoza hosil bo’lishini kuchaytirib qondagi qandni k o‘paytira olgani uchhn shunday atalgan. Bu jarayon aminokislotalaming tezroq dezaminlanishi va azotsiz qoldiqlarining karbonsuvlarga aylanish y o ii bilan yuzaga chiqadi. Bu holda jigardagi glikogen miqdori oshadi. Bundan tashqari, bu gormonlar odamda allergik reaksiya va yalligianish jarayoni yuzaga kelishini susaytiradi. Shuning uchun bu gormonlardan tayyorlangan dorilar (prednizolon, gidrokortizon v a t boshqalar) allergiya kasalliklarida hamda o g ‘ir o ‘tadigan turli xil yuqumli kasalliklarni davolashda ishlatiladi. Bu gormonlarni yalligianishga qarshi gormonlar deb ham atashadi. Jarohatlanish, o g ‘riq qon yo‘qotish, organizmning qizib ketishi, o ‘ta sovushi, ba’zi moddalardan zaharlanishi, yuqumli kasalliklar, og‘ir ruhiy kechinmalarda glukokortikoidlar sekretsiyasi kuchayadi. Gipofizning adrenokortikotrop gormoni huyrak usti bezida glukokortikoidlar hosil boiishini kuchaytiruvchi omil hisoblanadi. Gipofiz olib tashlaganda, buyrak usli bezlari po‘stlog‘ining tutamli mintaqasi atrofiyaga uchraydi va glyukokortikoidlar sekretsiyasi keskin darajada kamayadi.