Buxoro yuqori texnologiyalar muhandislik-texnika instituti

har qanday berk o`tkazgich konturi bilan chegaralangan yuz orqali o`tayotgan magnit induksiya oqimi o`zgargan vaqtda shu konturda elektr tok paydo bo`ladi. Bu tokka induksion tok deyiladi. 

Tajribalarni tahlil qilsak, birinchi tajribada shu narsa xarakterlidirki, A solenoidda tok magnit unga yaqinlashayotgan yoki undan uzoqlashayotgan paytdagina, ya`ni solenoid yaqinida magnit maydon o`zgargan vaqtda yoki solenoidning o`zi magnit maydonida ko`chgan vaqtda paydo bo`ladi xolos.

Magnitning solenoidga nisbatan harakati yoki solenoidning magnitga nisbatan xarakati to`xtashi bilan solenoid yaqinidagi magnit maydon o`zgarmas bo`lib qoladi va solenoiddan tok o`tmaydi. Ikkinchi tajribadagi hodisa ham birinchidagiga o`xshashdir - bunda o`zgaruvchan magnit maydonni S solenoidda hosil bo`lgan yoki yo`qolayotgan tok hosil qiladi.

Ikkala holda ham o`tkazgich konturi yaqinidagi magnit maydonning kattaligi o`zgaradi, demak, kontur bilan chegaralangan sirt orqali o`tuvchi magnit induksiya oqimi ham o`zgaradi.

3. Peterburg universitetining professori Lens induksion tokning yo`nalishi uchun quyidagi qoidani topdi:

berk konturda hosil bo`lgan tok shunday yo`nalganki, bu tok kontur bilan chegaralangan yuz orqali o`tuvchi va uning o`zini hosil qiluvchi magnit oqimi induksiyasining o`zgarishini kompensatsiyalovchi xususiy magnit induksiya oqimini yaratadi

Faradey qonuni: berk o’tkazuvchan kontur orqali o’rab olingan magnit induksiya oqimining o’zgarish sababi qanday bo’lishidan qat’iy nazar, konturda yuzaga keladigan E.Yu.K. quyidagiga tengdir:

Bu tenglikdagi manfiy ishoraning ma`nosi quyidagicha: induksiya oqimining ortishi (dФ/dt>0) konturni aylanib chiqishdagi manfiy yo`nalish bo`ylab ta`sir etuvchi E.YU.K. ni, induksiya oqimining kamayishi (dФ/dt<0) esa konturni aylanib chiqishdagi musbat yo`nalish bo`ylab ta`sir etuvchi E.YU.K. ni hosil qiladi.