Buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti

44-tajriba. Aldegidlarga xos birikish reaksiyalari. 

a) Natriy bisulfit bilan birikishi. 

Reaktiv va materiallar: natriy bisulfitning to’yingan eritmasi, formalin, 1 n 

xlorid kislota eritmasi, probirkalar, shisha tayoqcha, tomizgich voronka. 

Probirkaga  natriy  bisulfitning  to’yingan  eritmasidan  va  formalindan  5-6 

tomchidan  soling.  Aralashmani  chayqating.  Vaqti-vaqti  bilan  probirkaning  ichki 

---

 

59 

devorini  shisha  tayokcha  yordamida  ishqab  turing  20-25  daqiqadan  so’ng 

aldegidning bisulfitli birikmasi kristallari cho’kmaga tushadi: 

                            O                                         OH 

                R – C         + NaHSO

3   

  →     R – CH - SO

3

Na 

                            H 

Bisulfitli  birikma  kristali  ustiga  xlorid  kislota  eritmasidan  2-3  tomchi 

tomizing.  Nima  kuzatiladi?  Kristallning  yo’qolish  sababini  kimyoviy  tenglama 

asosida tushuntiring. 

b) Gidroksilamin bilan reaksiyasi. 

Reaktiv  va  materiallar:  gidroksilamin  gidroxlorid  tuzi,  soda  kristallari, 

formalin, probirkalar, menzurka, tomizgich voronka. 

Probirkaga  5  ml  suv  solib  ustiga  gidroksilamin  gidroxlorid  tuzi 

kristallardan  2-3  dona  va  o’shancha  soda  kristallaridan  qo’shing.  Aralashmani 

yahshilab  aralashtiring.  Gaz  ajralishi  to’xtashi  bilan  probirkaga  15-20  tomchi 

formalin tomizing. Nima kuzatiladi?