Buxoro ozik-ovkat va engil sanoat texnologiyasi instituti

elektroximiyaviy tozalash usuli. Suvni doimiy elektr toki uzatilgan elektrodlar utkazishga asoslangan. Natijada iflos suvdagi zararli organik moddalar emiriladi, metallar, kislotalar va boshka
anorganik moddalar ajratib olinadi.
Neytralizaciya- okova suvlarni tarkibiga karab turli xil kislotalar (sul`fat, azot, xlorid kislotalari) xamda ishkorlar, oxak, bur, oxaktosh, dalamit kabi moddalar ishlatiladi.
Okova suvlarni biologik usulda tozalash 2-boskich xisoblanib, 1-chi boskichda iflos suv mexanik, fizika-ximiyaviy tozalanadi. biologik tozalash usuli asosan tirik mikroorganizmlar xaet faoliyati bilan chambarchas boglikdir.
Biologik tozalash usuli tabiiy va sun`iy metodlarga bulinadi.
1. Tabiiy xolda tozalanganda: iflos suv sugorish darajasiga (bir necha nishot dalalar) yuboriladi va tuprokka shimilib tozalanib, er ostiga utadi. Bundan tashkari okova suvni tabiiy tozalashda dalachalarni tanlanadi. Bunda ajratilgan dala sugoriladi, iflos suv tuprokdan fil`trlanib, Sungra toza bulib chikadi. 90 sm kalinlikdagi tuprok iflos suvni etarli darajada tozalash imkoniga ega.
2. Okova suvlarni sun`iy usulda biologik tozalash.Biofil`trlar okova suvlar, bu sun`iy kurilmadan mikrorganizmlar erdamida berilgan va aralashgan organik moddalardan tozalanadi. Mikroorganizmlar uz faoliyatida iflos chikindilarning bir kisimni kupayish, rivojlanish va xaet faoliyati uchun sarflaydi. Mikrorganizmlar fil`trning yukori katlamida yupka plenka kavat xosil kiladi. Xaet faoliyati tugab bulgan mikroorganizm koldiklari fil`trdan yuvib, tozalanib turiladi. Biofil`tr uchun shlak keramzit, plastmassa va yirik kumdan foydalanish mumkin.
Ayrotenka-maxsus moslama bulib, undan okova suv xarakatchan tirik IL xavz mikrorganizm bilan aralashib, sekin xarakatlanib mikrorganizmlar erdjamida organik aralamalardan foydalaniladi. Xarakatchan IL doimiy ishlab turishi kupayishi uchun kislorod, xavz xavo berib tukrilishi zarur. Xarakatchan IL bu turli xildagi mikroorganizmlar bulib, suvga aralashgan barcha turdagi organik moddalarni emirish, parchalash, istemol kilib zararsizlantirish xususiyatiga ega. Ayrotenkaga okova suv orkali kuchli kislota, ishkor eritmasi, kuchli ta`sir kurstuvchi zaxarli moddalar tushib kolsa, xarakatchan IL nobud buladi. Iflos suv esa tozalanmay sschikib ketadi.
Biologik xavzalar-sun`iy ravishda tayerlangan, chukur bulmagan va okova suvlarni mikroorganizmlar, usimliklar erdamida kushimcha tozalovchi inshootdan iborat. Bu xavzalar xavo xarorati 10 dan yukori bulgan davrda yaxshi ishlaydi. Bioxavzalar chikindi iflos suvlarni tarkibiga karab mustakil aloxid eki mexanik, ximiyaviy tozalash inshootlariga kushilgan xolda foydalaniladi. Bioxavzalar ketma-ket chukurligi 1 m dan kam bulmaslmigi lozim bulib, okova suv xar bir xavzadan 2 sutka davomida turib tozalanishi lozim. Bioxavzalarda balik xam ustirish mumkin. Bu uchun xavza suvi 3-5 barobariga kanal eki dare suvi kushiladi.