Buxoro ozik-ovkat va engil sanoat texnologiyasi instituti

1. Okova suvlarni mexanik uslubda tozalash.
Bu uslubda okova suv organik, neorganik moddalardan tozalanadi. Maishiy xizmat, komunal Xujaligi chikindilari (IL) Maxalliy ugit sifatida, sanoat korxonalari chikindilari kushimcha xom-ashe urnida ishlatiladi.
a) Suzgich-sim temir panjara. Tur kengligi 15-20 mm bulganda tozalash unumdorligi 0.1 m 2/sutkaga teng buladi. Tur va temir panjaralar orkali ushlab kolingan aralashmalar maxsus maydalagichlar orkali maydalanadi suv tozalash inshootiga kaytariladi.
2. Chuktirish.
a) Kum ushlagich moslama. Kum ushlagich moslama okova tarkibidagi gil, kum, metall zarrachalarini, muallak moddalarini chuktirish yuli bilan tozalaydi. Muallak moddalarning diametri o.25 mm. gacha bulganini 15-20% ga tozalaydi. Kum ushlagich moslamadan utaetgan okova suv tezligi 0.15 m/sek dan kam va 0.3 m/sek. dan tez bulmasligi lozim.Okovani utish vakti (kum ushlagich moslamadan)2-2,5 min tashkil kiladi.
Kum ushlagich moslama ostiga chukkan kum, gil, organik moddalar kirituvchi yurituvchi moslama erdamida tozalanib turadi. Kiruvchi moslamaning xarakat tezligi 0.02-0.06 m/sek. bulib ish unumdorligi 0.4-1,5 m.#soatiga tengdir. Okova suv tarkibida kommunal tarkibida kommunal xujalik suvlaridan 1 kishiga 0.02 l/sut, ishlab chikarish korxonalari okovasida 0.01 l/sutka mikdorida buladi.
b) Tindirish.
Fil`trlash usuli orkali juda xam chukur erishiladi. Bu usul mexanik, ximik va biologik tozalashdan keyin kullanilavdi. Fil`tr uchun shagal, kum, marmar maydalari keramit, atrasit kumiri kabi materiallardan foydalaniladi.
2. Fizikaviy-ximiyaviy tozalash usullari.
Bu metodning asosiy yunalishi okova suvlarni zararsizlantirishdan iboratdir. Bu usul mustakil ravishda va boshka metodlar bilan umumlashtirilgan xolda kullaniladi.
Bu tozalash usuli kuyidagilarni uz ichiga oladi.
Flotaciya-okova suv tarkibida erimagan aralashmalardan ixtisoslashgan usuldir. Bu usulda okova suv tarkibidagi mayda zarracha (aralashmalar) maxsus reagentlar erdamida va suv pufakchalari erdamida molukulalarga epishtirilib ajratib olinadi.
ekstrakciya- metodi orkali chikarish, sanoat chikindi suvlari tarkibidagi moddalari ikki xil bir-biridian erimaydigan suyuklikda ajratib olish (tozalashga) ixtisoslashgan.
Sorbciya- usuli tozalashaning unumli usullaridan biri okova suv tarkibida erigan iflos zararli moddalarni, zaxarli gazlarni kattik zarrachalar ustida epishtirib koldirish. Bu metod orkali 100% tozalashga erishish mumkin. (turli koncentraciyadagi iflos suvni, gazni) sorben sifatida aktivlashtirilgan xildagi kumir ishlatiladi.