Buxoro muhandislik-texnologiya instituti «yengil sanoat texnologiyalari va jihozlari» kafedrasi

Erkaklar kostyumi.Er­kaklar xitoni (1-rasm) kupincha bir parcha matodan qilinardi. Yon tomonidan qo’li uchun joy qoldirib tiqilardi. Ba’zan, xitonning yon tomoni ochiqqoldirilar yoki eng qilinardi. Bunday xiton yaxlit to’qilardi. Odatda, xitonning uzunligi tizzagacha bo’lgan, uzun xitonni esa kohinlar va aktyorlar turli marosimlarda kiyishgan. Xitondan, odatda, uyda yoki ichki kiyim sifatda foydalanishgan.

Xiton "gimatiy"
Eng keng tarqalgan ustki kiyim yopinchoq "gimatiy" to’g’rito’rtburchak (1,7x4 m) jun matodan qilinardi. Uning eng keng tarqalgan kiyish usuli: sal dra-pirovkalangan yoki taxlamalar hosil qilingan, bir tomoni chap elkadan ko’krakka tushib turgan, ikkinchi tomonini esa orqadan o’ng qo’lining tagidan o’tkazilib, chiroyli taxlamalar bilan joylashtirilar edi.
Kengroq va uzunroq gimatiyni "pallium" yoki "pal­ladium" deb atalgan va uni dramaturglar, notiqlar kiyishgan. Bu kiyim odamning tashqi ko’rinishiga uluvorlik salobatini berar, drapirovka gavdaning plastik egiluvchanligini ta’kidlardi. Drapirovkalarning to’g’ri, aylana va egri yo’nalishda joylanishi va bitta elkadagi markazga yiilishitananing harakatlariga muvofiq bo’lib, bu obrazning dinamikligini ta’kidlar edi.
Yunonlarning ustki kiyimi gimatiydan tashqari yopinchoq "xlamida" ham bo’lgan. Uni sayohatchilar va jangchilar kiyishgan. U ham to’g’ri to’rtburchak matodan qilinib, gimatiyga nisbatan kaltarok edi. Xlamida elkaga tashlanardi va chap yoki o’ng elkaga to’naich "fibula" bilan mahkamlanardi. Erkin tomonlari chiroyli faldalar naysimoi burma bilan to’qilib turardi, bir kuli ochiq qoldirilardi. Odatda, xlamidani bosma movutga o’xshagan jun matodan tayyorlashgan.
Yunonlar, ko’pincha, boshyalang yurishgan, ammo sayohatgakeng soyabonliyumaloq, fetrshlyapakiyishgan.
Jangchilarning ichki kiyimi kalta xiton bo’lgan, uning ostidan metalldan peshband kiyishgan. Xitonning ustidan sovut "kirasa", boshga dubula (shlem) kiy­ishgan. Boldirni "knemides" bilan ximoya qilishgan. Ustki kiyimi xlamida bo’lgan.
Kosiblar va qullar, odatda, engsiz yoki kalta engli daal jun matodan xiton kiy­ishgan. Qullar esa, o’ng tomoni ochiq "ekzomida" yoki ishlagan paytda peshband kiy­ishgan.