Buxoro muhandislik-texnologiya instituti

        Gemitsellyulozalar.
  Gemitsellyulozalar  o‗imlik  hujayralari-ning  qobig‗i 
tarkibiga  kiradi.  Ular  yuqori  molekulali  polisaxaridlardir  va  geksozanlar  (galaktan, 
mannan)  va  pentozanlar  (araban,  ksilan)-dan  tashkil  topgan.    Gemitsellyulozlarning 
tarkibiy  qismi  gidrolizlanganda  qandlar  hosil  qiladi.  Araban  keng  tarqalgan. 
Dukkaklilar  urug‗ida  galaktan  mavjud.  Meva  tarkibidagi  pentozanlar  miqdori  0,5  - 
1,0% oralig‗ida bo‗ladi.   
        Gemitsellyulozlarning  ko‗pchiligi  suvda  erimaydi,  yopishqoq  eritma  hosil 
qiluvchi ayrim pentozanlar bundan mustasno.  

---

50 
 
        Sellyulozaga qaraganda gemitsellyuloz noustuvorroq, ferment yoki kislota ta‘siri 
ostida  parchalanadi  va  qandlar  hosil  qiladi.  Konsentratsiyasi  baland  xlorid  kislota 
bilan  qaynatganda  pentozanlardan  furfurol  hosil  bo‗ladi.  Uni  ishlab  chiqarish 
chiqitlaridan  qayta  foydalanishda  ishlatish  mumkin  (sabzavot  o‗zagi,  jo‗xori  tanasi 
sterjeni va hokazo).