Buxoro muhandislik-texnologiya instituti

Donni  saqlash
.  Don  yetishtiriladigan  hududlarda  donni  saqlash 
mexanizatsiyalashtirilgan  omborxonalarga  ega  don  qabul  qilish  maskanlarida, 
shuning bilan birga, donni iste‘mol qilish va qayta ishlash joylarida (tegirmonlar va 
yorma ishlab chiqariladigan korxonalar qoshida) katta quvvatli elevatorlarda amalga 
oshiriladi. O‘rib olinganidan so‘ng birdaniga omborxonalarga keltirilgan donda o‘rib 
olishdan keyingi yetilish jarayoni deb ataluvchi faol biologik jarayonlar sodir bo‘ladi. 
Bu jarayonning davomiyligi don o‘simligining turi va navi, uni saqlash sharoitlariga 
qarab  2-3  kundan  10-16  kungacha  davom  etadi.  Yangi  o‘rib  olingan  va  hali 
yetilmagan  don  kislorodni  yutib,  uglerod  ikki  oksidi,    suv  va  issiqlik  chiqarib  faol 
nafas  oladi.  Bir  vaqtning  o‘zida  zaxira  uglevodlar,  oqsil  modda-  lar  va  yog‘larning 
shakllanishini tugallovchi jarayonlar sodir bo‘ladi. Bunda qand, oqsilmas azot, erkin 
yog‘  kislotalarining  miqdori  kamayadi,  kraxmal,  oqsil  va  yog‘lar  miqdori  ortadi. 
Quruq, toza, to‘liq yetilgan don qulay sharoitlarda oziqaviylik qiymati va texnologik 
xossalarini yo‘qotmasdan uzoq muddat saqlanishi mumkin. 
 

---

206