Buxoro muhandislik-texnologiya instituti buxoro davlat universiteti

Fransuz olimi A.Vallon nuqtai nazaricha yosh davrlari nechta davrga ajratiladi?

1. 
   8 ta davrga;
   
2. 
   7 ta davrga;
   
3. 
   6 ta davrga;
   
4. 
   5 ta davrga.
   

10. 
    Z. Freydga ko’ra shaxs 3 ta tuzilish komponentlari asosida shakllanadi?
    

1. 
   5 ta tuzilish komponentlari asosida shakllanadi;
   
2. 
   4 ta tuzilish komponentlari asosida shakllanadi;
   
3. 
   3 ta tuzilish komponentlari asosida shakllanadi;
   
4. 
   2 ta tuzilish komponentlari asosida shakllanadi.
   

11. 
    A. Adler nazariyasining asosiy mazmuni nimalar bilan bog’liq? To`liq va aniq javobni belgilang.
    

1. 
   soxta finalizm, ustunlikka intilish, qadrsizlanish va uning o’rnini to’ldirish hissi, hayot stili;
   
2. 
   soxta finalizm, ustunlikka intilish, qadrsizlanish va uning o’rnini to’ldirish hissi, ijtimoiy qiziqish;
   
3. 
   soxta finalizm, qadrsizlanish va uning o’rnini to’ldirish hissi, ijtimoiy qiziqish, hayot stili;
   
4. 
   soxta finalizm, ustunlikka intilish, qadrsizlanish va uning o’rnini to’ldirish hissi, ijtimoiy qiziqish, hayot stili.
   

12. 
    «Men» - obrazi deb nimaga ataladi? To`liq va aniq javobni belgilang.
    

1. 
   shaxsning o‘zi, o‘z xulq-atvori xususiyatlari, jamiyatdagi mavqeini tasavvur qilishidan xosil bo‘lgan obrazga;
   
2. 
   shaxsning o‘zi, jamiyatdagi mavqeini tasavvur qilishidan xosil bo‘lgan obrazga;
   
3. 
   shaxsning o‘zi, o‘z xulq-atvori xususiyatlaridan xosil bo‘lgan obrazga;
   
4. 
   o‘z xulq-atvori xususiyatlari, jamiyatdagi mavqeini tasavvur qilishidan xosil bo‘lgan obrazga.
   

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   Karimova V.M., Xolyigitova N. Psixologiya: O‘quv qo‘llanma - TDIU, 2014.
   
2. 
   G`ozuev E. Umumiy psixologiya. - T., 2002. 1- 2 kitob.
   
3. 
   Axmetjanov M.M., Jumayev U.S. Kasbiy faoliyat psixologiyasi. Darslik, Buxoro, “Durdona” nashr., 2020. 326 b.
   
4. 
   Umarov B.M., Psixologiya. Darslik- “Voris nashriyot”, Toshkent, 2012 y. 270 b
   
5. 
   www.expert.psychology.ru
   
6. 
   www.psycho.all.ru
   
7. 
   www.psychology.net.ru
   

II-MODUL. SHAXSNING KASBIY ETIKASI.

MODULNING UMUMIY MAQSADI: Talabalarda shaxsning kasbiy etikasi, temperament va kasbni egallash masalasi, ning individual uslubi, xarakter va kasbiy sifatlar, xissiy-irodaviy soha, qobiliyatlar, ularning tabiiy asoslari va shaxsning kasbiy shakllanishi, shaxsning hissiy-irodaviy sohasi va kasbga moslashish, hissiy holatlarning ifodalanishi, hissiyot turlari, irodaviy ning umumiy xususiyatlari, shaxsning irodaviy sifatlari va uni tarbiyalash, xulq-atvorni irodaviy boshqarish, shaxsni kasbga moslashish psixologiyasi haqida tushuncha va ilmiy tasavvurlar hosil qilish, qobiliyatlar, ularning tabiiy asoslari va shaxsning kasbiy shakllanishi, shaxs faolligi, kasblar va ularning klassifikatsiyasi, kasblarni psixologik tizimlash, shaxs qiziqishlari, kasb tushunchasi, professiografiyaning mohiyati va uning tamoyillari, “Kasb pasporti” va mutaxassisliklar nomining modifikatsiyasi, kasbiy yo’nalish, kasb maqsadi, ta’lim darajasi, “Kasbning asosiy ob’ekti” (sohasi) va kasb tipi, kasbiy motiv va motivatsiya, mehnat motivlari, kasb tanlash motivlari, motifvatsiyani boshqarish masalalari, kasbiy motivlarni shakllantirish masalalariga oid ko‘nikmalarni shakllantirish.
MODULNING O‘QUV MAQSADLARI:

• ta’limiy maqsad: talabalarga kasbiy psixologiya fani va uning nazariy asoslariga oid bilimlar berish, fanga oid tushunchalarni o‘zlashtirish orqali kasbiy kompetentligini oshirish;

• 
  tarbiyaviy maqsad: talabalarda fanning o‘ziga xos xususiyatlari haqida dastlabki tushunchalar berish orqali sohaga qiziqishlarini orttirish, kasbiy mahoratni shakllantirish, o‘rganiladigan o‘quv materiallari bo‘yicha tarbiyaviy xulosalar chiqarish;
  

- rivojlantiruvchi maqsad: talabalarning kasbiy yetuklik darajasini, kasbiy dunyoqarashi va pedagogik-psixologik qobiliyatini rivojlantirish.

4 - mavzu. Shaxsning kasbiy etikasi va individual xususiyatlari.
Tayanch iboralar: shaxsning kasbiy etikasi, temperament, kasbni egallash masalasi, ning individual uslubi, xarakter, kasbiy sifatlar, xissiy-irodaviy soha, qobiliyatlar, shaxsning kasbiy shakllanishi.
Shaxs asosini uning tuzilishi tashkil etadi, bu esa, shaxsning yaxlit xosila sifatida har taraflama nisbiy barqaror aloqa va o`zaro ta’sirga ega bo`lishidan iborat. Psixologlar shaxs tuzilishida turli tarkibiy qismlarni ajratadilar. S.L. Rubinshteyn temperament, harakter, bilimlar, malakalar va ko`nikmalarga yo`nalganligida namoyon bo`ladigan individual-tipologik xususiyatlarni ko`rsatib o`tadi. A.G. Kovalyov yo`nalganlik, harakter, imkoniyatlar va mashqlar tizimini ajratadi. M.I. Yenikeyev temperament, yo`nalganlik, layoqatlar va harakterni sanab o`tadi. Mashxur psixolog K.K. Platonov yo`nalganlik tarkibini, ijtimoiy tajriba tarkibini, psixologik tarkibni va biologik asoslangan tarkibni ajratib ko`rsatadi.
Shunday bo`lsada, shaxs tuzilishida tarkibiy qismlarni ajratishdagi tafovutlarga qaramay, mualliflar o`z yondoshuvlarida yetakchi tarkibiy qism sifatida yo`nalganlikni aloxida ajratib ko`rsatadilar. Bu tushuncha turlicha, masalan, «o`sish sur’ati» tendensiyasi (S.L. Rubinshteyn), «ma’no kasb etuvchi motiv» (A.N. Leont`ev), «dominantlik munosabati» (V.N. Myasichev), «asosiy xayotiy yo`nalganlik» (B.G. Anan`ev), «inson moxiyatli kuchlarini dinamik tarzda tashkil etish» (A.S. Prangishvilli) sifatida talqin etiladi.
Bizlar nima uchun odam harakatlari faollashganining sababini aniqlashda extiyojlar moxiyatining taxlilini o`tkazamiz, lekin bu faollikning oqibatlarini bilish uchun uning yo`nalganligi nima bilan belgilanishini taxlil qilishimiz lozim. Yo`nalganlik deb, shaxs faoliyatini yo`naltiruvchi va xususiy vaziyatlardan nisbatan mustaqil bo`lgan barqaror motivlar yig`indisiga aytiladi. Masalan, o`quvchi xulq-atvori yaxlitligicha ko`rib chiqilganida, uning psixologiyasi taxlilida barqaror motivlarni aniqlash zarur. Mana shu xolatdagina o`smirning harakati tasodifiyligi yoki qonuniyatga asoslanganligiga baxo berish, uning takrorlanish imkoniyatlarini oldindan ko`ra olish, shaxs sifatlarining ba’zilarini bartaraf etish, boshqalarining rivojlanishini esa, rag`batlantirish mumkin. Motivlar u yoki bu darajada anglangan yoki umuman anglanmagan bo`lishi mumkin. Shaxs yo`nalganligida asosiy o`rinni anglangan motivlar egallaydi.
Shaxs yo`nalganligi doimo ijtimoiy belgilangan bo`ladi va tarbiya jarayonida shakllanadi. Yo`nalganlik - bu shaxsning xususiyatlariga aylangan va xavas, istak, intilish, qiziqish, moyillik, ideal, dunyoqarash, e’tiqod kabi shakllarda namoyon bo`ladigan mayllar. Bu shakllarning asosida faoliyat motivlari yotadi.