Buxoro muhandislik-texnologiya instituti buxoro davlat universiteti

3-tavsiya
ISHCHILAR ORASIDAGI PSIXOLOGIK IQLIMNI O‘RGANISH
METODIKASI

Mazkur metodika ishchilar orasidagi ijtimoiy – psixologik iqlimni o‘rganishga mo‘ljallangan, maxsus ikki qutbli shkaladan tashkil topgan. Shkala F. Fidler tomonidan taklif qilingan.

Ko‘rsatma: «Quyida ma’no jihatidan bir – biriga zid o‘n juft jumla keltirilgan. Ushbu jumlalar yordamida ishchilar orasidagi shaxslararo munosabatlarga baho berish mumkin. Bunda shuni e’tiborga olish kerakki, baho chap tomonga yaqinlashgan sari chap tarafdagi xususiyat darajasi, o‘ng tomonga yaqinlashgan sayin o‘ng tarafdagi xususiyat darajasi ortadi. Endi o‘ylab ko‘ring: jamoa a’zolari o‘rtasidagi munosabat uchun ko‘proq qaysi xususiyatlar xos?».

	8	7	6	5	4	3	2	1
Do‘stona munosabat									Dushmanlik kayfiyati
Kelisha olish									Kelisha olmaslik
Jamoadan qoniqish									Jamoadan qoniqmaslik
Jamoa ishlariga qiziqish									Jamoa ishlariga befarqlik
Bir – birini himoya qilish									Bir – birini himoya qilmaslik
Inoqlik, ahillik									Chiqishmaslik, noahillik
Hamkorlik, hamfikrlik									Bir – biriga ishonmaslik
O‘zaro yordam									Yaxshilikni ravo ko‘rolmaslik
Jamoadosh-larni xurmat qilish									Jamoadoshlarga xurmatsizlik
Jamoadosh yutug‘idan quvonish									Jamoadosh yutug‘iga befarqlik

Natijalarni qayta ishlash va izohlash:
1) Barcha jumlalarga qo‘yilgan ballarning yig‘indisi topiladi (80 - eng yuqori ko‘rsatkich, 10 – eng quyi ko‘rsatkich); 2) har bir juftlik bo‘yicha barcha ishtirokchilar to‘plagan o‘rtacha ballar hisoblab chiqiladi (har bir juftlik bo‘yicha barcha ishtirokchilarning ballari o‘zaro qo‘shilib, yig‘indisi ishtirokchilar soniga bo‘linadi); 3) o‘rtacha ballarning bandlari o‘zaro birlashtirilib chiqiladi (hosil bo‘lgan egri chiziq ishtirokchilar guruhdagi psixologik iqlim haqida qanday fikrda ekanini aks ettiradi)
Eslatma: Jamoaning umumiy ko‘rsatkichlarini har bir ishtirokchining ko‘rsatkichlari bilan solishtirish orqali guruhdagi ijtimoiy – psixologik iqlimga noadekvat yuqori yoki past baho beruvchi sinaluvchilarni aniqlab olish mumkin.
Metodika manbasi: Ратанова Т.А, Шляхта Н.Ф. Психодиагностические методы изучения личности: Учебное пособие. – Переработанное и дополненное издание пособия Т.А.Ратанова, Л.И. Золотарева, Н.Ф. Шляхта «Методы изучения и психодиагностика личности» - М.: Московский психолого – социальный институт Флинта, 1998. 101 – 102 стр.


4 tavsiya
Differensial-diagnostik so‘rovnoma
Ko‘rsatma: «Faraz qilaylik tegishli ta’limni olganingizdan so‘ng, Siz har qanday ishni bajara oladigan bo‘lasiz. Agar, Sizga taklif qilingan ikki imkoniyatdan faqat birini (ulardan biri yoki ikkalasining ham sizga yoqishi yoki yoqmasligidan qat’iy nazar) tanlashingizga to‘g‘ri kelgudek bo‘lsa, unda Siz qaysi birini ma’qul ko‘rgan bo‘lardingiz?
O‘z javoblaringizni, javoblar varaqasining tegishli kataklarida qayd etilgan tartib raqami va harfini doira ichiga olib qo‘yish bilan bildiring. Imkon qadar tezroq ishlashga va samimiy javob berishga harakat qiling».
«Men ma’qul ko‘raman»

1a. Hayvonlarga qarash (ularni boqish, parvarish qilish).	yoki	1b. Mashina va uning qismlariga xizmat ko‘rsatish (ularni kuzatib turish, boshqarish).
2a. Bemor kishilarga yordam berish ularni davolash.	yoki	2b. Jadvallar, sxemalar, hisoblash mashinalari uchun dasturlar tuzish.
3a. Kitob bezaklari, plakatlar, badiiy otkritkalar, audiodisklar sifatini kuzatib borish.	yoki	3b. O‘simliklar holati, o‘sishini kuzatish.
4a. Materiallarni (yog‘och, gazlama, metall, plastmassa va h.k.) qayta ishlash.	yoki	4b. Mahsulotlarni iste’molchilarga yetkazish (reklama qilish, sotish).
5a. Ilmiy-ommabop kitob, maqolalarni muhokama qilish.	yoki	5b. Badiiy kitoblarni (yoki pessa, konsertlarni) muhokama qilish.
6a. Biron-bir zotli (porodali) hayvonni boqish, parvarish qilish.	yoki	6b. O‘rtoqlaringiz yoki o‘zingizdan kichik bolalarni biron-bir faoliyat (mehnat, o‘qish, sport) bilan shug‘ullantirish.
7a. Rasm, tasvirlardan nusxalar ko‘chirish yoki musiqa asboblarini sozlash, tuzatish.	yoki	7b. Biron-bir yuk tashuvchi (ko‘taruvchi) vositalarni (kran, traktor, teplovoz va boshqa) boshqarish.
8a. Odamlarga (ma’lumot byurolarida, sayohatlarida va b.q.) kerakli ma’lumotlarni berish, tushuntirish.	yoki	8b. Ko‘rgazmalarni, peshtaxtalarni bezashda (yoki pessa, konsertlarni tayyorlashda) ishtirok etish.
9a. Buyumlar, narsalar (kiyim, texnika)ni, uy-joyni ta’mirlash, tuzatish.	yoki	9b. Jadvallar, tekstlar, rasmlardan xatolarni qidirib topish va tuzatish.
10a. Hayvonlarni davolash.	yoki	10b. Hisob-kitob ishlarini bajarish.
11a. O‘simliklarning yangi navlarini yaratish.	yoki	11b. Sanoat mahsulotlari (mashinalar, kiyimlar, bino, oziq-ovqat mahsulotlari va boshq.)ning yangi turlarini loyihalashtirish, yaratish.
12a. Odamlar o‘rtasidagi nizo, janjallarni hal qilish (ishontirish, tushuntirish, rag‘batlantirish).	yoki	12b. Chizmalar, sxemalar, jadvallarni o‘rganish (tekshirish, aniqlash, tartibga keltirish).
13a. Badiiy havaskorlik to‘garaklari ishlarini o‘rganish, kuzatish.	yoki	13b. Mikroblar hayotini o‘rganish.
14a. Tibbiyot asbob-uskunalarini ishlatish, ularga xizmat ko‘rsatish.	yoki	14b. Odamlarga yaralanganda, shikastlanganda, kuyganda va shu kabilarda tibbiy yordam ko‘rsatish.
15a. Kuzatilayotgan, voqealar, hodisalar o‘lchanayotgan ob’ektlar va boshqalar haqida aniq hisobotlar yozib borish.	yoki	15b. Voqealar (kuzatilayotgan yoki tasavvur qilingan)ni badiiy ifodalash.
16a. Kasalxonada laboratoriya analizlarini qilish.	yoki	16b. Bemorlarni qabul qilish, ularni tekshirish, ular bilan suhbatlashish va ularni davolashga yo‘llash.
17a. Xona devorlarini, narsalar sirtini bo‘yash va bezash.	yoki	17b. Binolarni ta’mirlash yoki mashina qismlarini yig‘ish.
18a. Tengdoshlaringiz yoki kichik yoshdagi bolalarning (teatr, muzeylarga madaniy sayohatlarini, ekskursiyalarini va boshq.) tashkil etish.	yoki	18b. Sahnada o‘ynash, konsertlarda ishtirok etish.
19a. Chizmalar bo‘yicha detallarni buyumlar (mashina kiyimlar)ni tayyorlash, binolarni qurish.	yoki	19b. Chizmachilik bilan shug‘ullanish, chizmalar, kartalardan nus’halar ko‘chirish.
20a. O‘simliklar kasalliklari va bog‘-o‘rmon zararkunandalariga qarshi kurashish.	yoki	20b. Klavishli mashinalarda (yozuv mashinkasi, teletayp va boshqalar)da ishlash.