Buxoro muhandislik -texnologiya instituti

Toklar ferrorezonansi

Po‘lat o‘zakli induktiv g‘altak va kondensator o‘zaro parallel ulangan zanjirda toklar ferrorezonansi kuzatilishi mumkin (2 – rasm, a). va bog‘lanishlarning o‘zgarish xarakteri ketma-ket ulangan zanjir elementlaridagi kuchlanishlarning tokka bog‘liqlik grafiklariga o‘xshash bo‘ladi (2 – rasm, b).

2 – rasm

Zanjirning natijaviy VAXsini qurish uchun Kirxgofning 1 - qonunidan foydalaniladi:

yoki

va grafiklarning kesishgan nuqtasi P zanjirdagi toklar rezonansi rejimiga mos keladi. Bunda induktivlikdagi tokning birinchi garmonikasi sig‘imdagi tokka teng bo‘ladi. Zanjirning umumiy toki aktiv tashkil etuvchi va induktiv tashkil etuvchi tok yuqori garmonikalarining yig‘indisiga teng bo‘ladi.

Parallel zanjirda ham trigger effekti kuzatilishi mumkin. Agar manba tokining qiymati sekin asta oshirib borilsa, u holda U va I lar bog‘lanishini belgilovchi nuqta avvalgi grafikdagi 0-1-2 qism bo‘ylab harakatlanadi. Keyin kuchlanish bo‘yicha esa 2- nuqtadan 4- nuqtaga sakraydi. Manba tokining qiymati yanada oshirilishi natijasida nuqta grafikning 4-5 qismi bo‘ylab siljiydi. Tok kamaytirilganda esa qaralayotgan nuqta 5-4-3 yo‘l bo‘ylab siljib, keyin sakrab 1-nuqtaga o‘tadi va nolgacha kamayadi. Toklar ferrorezonansida kuchlanish o‘z qiymatini sakrab o‘zgartiradi.

Parallel zanjirning natijaviy VAXsidagi pasayuvchi qismini tajribada olish uchun zanjirni kuchlanish manbaidan ta’minlash lozim bo‘ladi.

Rezonans rejimida zanjir umumiy toki uchinchi garmonikasining amplitudasi birinchi garmonika amplitudasidan bir necha marta ortib ketishi mumkin.

Shuni aytib o‘tish lozimki, ferrorezonans hodisasiga o‘xshash effektni chiziqli induktivlik nochiziq sig‘im elementlaridan tashkil topgan zanjirda ham kuzatish mumkin.
SINОV SАVОLLАRI
1. Ferrorezonans nima?

2. Trigger effektini tushuntirib bering.

3. Ferrorezonans hodisasini chiziqli zanjirlarda yuz beradigan rezonans hodisasi bilan qiyosiy taqqoslang.