Buxoro davlat unversiteti

Mahsulotlar nomi	I
II
Uglevodorod gazi	2,5	9,0
Barqaror golovka	3,4	3,0
Kreking – benzin	14,2	25,0
Kerosin – gazoyl fraksiyasi	3,9	-
Termogazoyl	-	22,0
Kreking – qoldiq	74,4	39,0
Yo`qotishlar	1,6	2,0

Xomashyo sifatida gudron va katalitik gazoyl aralashmasi ishlatiladi.

Kreking - benzin

Benzin quyi kimyoviy stabilligi va yuqori bo`lmagan oktan soni (66 - 68 motor usuli bo`yicha) bilan xarakterlanadi.

Kreking benzinini avtomobil benzini komponenti sifatida ishlatish uchun uni qo`shimcha stabillash lozim.
Kerosin-gazoyl fraksiyasi
Kerosin – gazoyl fraksiyasi (200 - 350<sup>0</sup>C) flot mazutining qimmatli komponentidir. U gidrotozalangandan so`ng dizel yoqilg`isi komponenti sifatida ham qo`llanilishi mumkin.


Termogazoyl
Termogazoyl texnik uglerod ishlab chiqarishda xomashyodir.
Kreking – qoldiq
Kreking qoldiq (350⁰C dan yuqori fraksiya) qozon yoqilg`isi sifatida ishlatiladi. U to`g`ridan-to`g`ri haydab olingan mazutga nisbatan yuqoriroq yonish issiqligiga va quyiroq qotish haroratiga va qovushqoqlikka egaligi bilan xarakterlanadi.
Piroliz
Uglevodorod xomashyosining pirolizi jarayoni asosan quyi alkenlarni olishga bag`ishlangan bo`lib, jarayon 700-1000⁰C haroratda va atmosfera bosimiga yaqin bosimda olib boriladi.

Etilen olish uchun optimal xomashyo etandir. Etilenning miqdori ushbu jarayonda 80% (mass.) ga yetadi. Etilenning ko`p miqdori propan pirolizida 47% (mass.) va butan pirolizida 45% (mass.) olinadi. Tarmoqlangan alkanlarning pirolizida ko`proq propilen hosil bo`ladi. Yuqori haroratda alken va metilatsetilenlar ham hosil bo`ladi. Quyi alkenlarning miqdori sikloalkan va arenlarning pirolizida yuqori emas.

Etilen ishlab chiqarish sanoat sharoitlarida asosan individual birikmalar emas, balki neft fraksiyalari ishlatiladi. Etilen bilan birgalikda C₃-C₄ alkenlar, ko`p miqdorda suyuq mahsulotlar ham hosil bo`lib, tarkibida alkenlar, sikloalkenlar, C₅ va undan yuqori alkadienlar hamda C₆-C₈

arenlar va boshqa komponentlar hosil bo`ladi.

Benzinlar pirolizida hosil bo`ladigan mahsulotlar keng oraliqda o`zgarib turishi 29-jadvalda ko`rsatilgan (% mass.).

To`g`ridan-to`g`ri haydab olingan benzin resurslari yetishmaganligi bois va narxlarning uzluksiz o`sishi oqibatida piroliz xomashyosi sifatida ko`pchilik davlatlarda kerosin – gazoyl fraksiyasi (170-380⁰C) qo`llanilmoqda.

29-jadval