Buxoro davlat Universitetining Pedagogika fakulteti 4-4 psi-21 guruh talabasi Zaripova Sitoraning “Umumiy psixologiya” fanidan tayyorlagan mustaqil ishi

Ixtiyoriy diqqatning barqarorligini va ko‘chiruvchanligini aniqlash. Nazariy tushuncha. Ixtiyoriy diqqat mehnat faoliyatida rivojlanadi. Mehnatning turlari ixtiyoriy diqqatning har xil xususiyatlarini rivojlantirib boradi. Masalan: Ekranda aniq bir informatsiyaning paydo bo‘lishini kuzatib turgan operatorning diqqat e’tibori juda yuqori turg‘unlikda bo‘ladi. Axborotni eshitib qabul qilish, uni yodda saqlashda ixtisoslashgan telegrafda, diqqatning hajmi rivojlanib boradi. Avtobua haydovchisi o‘z diqqat-e’tiborini bir joydan ikkinchi joyga, (yo‘l, avtobus saloni, richagi, boshqaruv qurilmalari) tez o‘zgartirish qobilyatiga ega bo‘lishi kerak.

Ishni bajarish tartibi: Talabalar bir juftdan qilib bo‘lib qo‘yiladi, ya’ni ularning biri -tekshiriluvchi, ikkinchisi-eksperimentator. Eksperimentatorlar tezlik bilan 1-2 minut davomida har biri o‘zining tekshiriluvchisi uchun 1 tadan egri-bugri chizilgan chiziqlarni tasvirlovchi maxsus jadval chizadilar va ularga tarqatadilar. Tekshiruvchilar eksperimentator buyrug‘ga binoan 3 minut davomida ko‘rsatgich yoki qalam ishlatmasdan, faqat ko‘z yordamida har bir chiziqning oxirini topadi va 1 chi ustunda ko‘rsatilgan o‘zining tegishli raqamlariga muvofiq har bir chiziqning oxirini o‘sha raqam bilan belgilaydi. 3 minutdan keyin eksperimentatorlar tekshiruvchilar ishini to‘xtatadi va uni tekshirib 3 minut oralig‘ida to‘g‘ri topilgan chiziqlar miqdoriga qarab ixtiyoriy e’tibor darajasini baholaydi. So‘ngra, tekshiruvchilarga ikkilanuvchi tasvir beradigan rasm ko‘rsatiladi. Eksperimentatorlar tekshiriluvchilar tomonidan bu ikki obrazni qabul qilishlari va anglab etishlari uchun ketgan vaqtni sekundomerlar yordamida aniqlaydilar. Diqqatni boshqa tomonga yo‘naltirish tezligini darajasi haqida ikki obrazni ajrata olish uchun sarf bo‘lgan sekundlarga qarab xulosa chiqariladi. Odam ikki suratni qancha tez vaqt ichida ko‘rsa, unung diqqat-e’tiborini boshqa tomonga yo‘naltirish shuncha yuqori ifodalangan bo‘ladi.
Faol diqqatni aniqlash.